Ağız bakımı öz yetkinliği ve genel öz yetkinliğin günlük plak kontrolü ve ağız bakımı uygulamaları ile ilişkisinin araştırılması

Abstract

Çalışmamızda genel öz yetkinlik ile var olan ağız bakımı öz yetkinliğinin, hastaların günlük plak kontrolü ve ağız bakımı davranışlarıyla ilişkisini belirlemek, motivasyon ve ağız bakımı eğitiminin ağız bakımı öz yetkinliğine etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmaya 35-60 yaş arasında olan ve enflamatuvar periodontal hastalıklı 210 birey alındı. Hastaların ağız bakımı ve diş hekimi kontrollerine gitmeleri konularındaki farkındalıkları anket formuna kaydedildi. Ağız bakımı öz yetkinliği ölçeği (AÖYÖ) ve genel öz yetkinlik ölçeği (GÖYÖ) anketleri hastalara uygulandı. AÖYÖ değerlerine `cut off` uygulanarak, AÖYÖ-düşük (n=21) ve AÖYÖ-yüksek (n=24) grupları oluşturuldu. Bu gruplardaki hastaların tüm ağız plak indeksi (PI) değerleri başlangıçta saptandı, daha sonra bu hastalara motivasyon ve ağız bakımı eğitimi uygulandı. AÖYÖ-düşük ve AÖYÖ-yüksek gruplarındaki hastaların PI değerlendirmeleri ve AÖYÖ anketi sorularına yanıtların alınması, motivasyon ve ağız bakımı eğitiminden 1 ve 3 ay sonra tekrarlandı. Çalışmamızda hastaların GÖYÖ değerleri ve AÖYÖ değerlerinin ilişkili olduğu saptandı (p<0.001). AÖYÖ-düşük grupla karşılaştırıldığında, AÖYÖ-yüksek grubunun GÖYÖ değerinin daha fazla olduğu belirlendi (p=0.001). Sigara içen hastalarda içmeyenlere göre ve lise mezunu hastalarda üniversite mezunu olanlara göre AÖYÖ değerlerinin daha düşük olduğu saptandı (p<0.05). AÖYÖ-düşük ve AÖYÖ-yüksek gruplarında, AÖYÖ değerlerinin başlangıca göre arttığı gözlendi (p<0.001, p=0.02). İki grupta başlangıçtaki tüm ağız PI değerleri benzer olmasına karşın, 3. ayda AÖYÖ-düşük grubuna göre AÖYÖ-yüksek grubunda bu değerlerin daha az olduğu saptandı (p<0.05). Araştırmamız, günlük plak kontrolünün hasta tarafından gerçekleştirmesi konusundaki öngörüde, AÖYÖ değerlerinin bir gösterge olabileceğini ortaya koymuştur. Motivasyon ve ağız bakımı eğitimi sonrasında, AÖYÖ değerlerinin arttığı ve günlük plak kontrollerini daha başarılı gerçekleştirdikleri saptanmıştır. AÖYÖ-yüksek grubunda bu başarı daha fazla bulunmuştur.

Our objectives is to evaluate the relations between the scores of general self-efficacy (GSE) and oral hygiene related self-efficacy (OHSE), to examine the changes in OHSE after motivation and oral hygiene instructions. 210 patients with inflammatory periodontal diseases between the ages of 35 to 60 were included. Patients filled out questionnaires regarding GSE and OHSE. OHSE-low and OHSE-high groups (n=45) were selected after performing cut off on OHSE scores. These patients received motivation and oral hygiene instructions and their plaque index (PI) values were determined at baseline. PI measurements and OHSE questionnaire were repeated at 1 and 3 months. GSE scores significantly correlated with OHSE scores at baseline (p<0.001). OHSE-high group had higher GSE scores than that of OHSE-low group (p=0.001). Smokers had lower OHSE scores than those of non-smokers (p<0.05). Patients graduated from high school had lower OHSE scores compared to the ones graduated from university (p<0.05). OHSE scores at 3 month increased in OHSE-low and OHSE-high groups than those of baseline (p<0.001, p=0.02). PI values decreased at 3 month in OHSE-low and OHSE-high groups compared to baseline (p<0.001), these values were detected lower in OHSE-high group compared to OHSE-low group (p<0.05). Our data revealed that OHSE scores could be an indicator in predicting of daily plaque control of patients. It was appeared that after motivation and oral hygiene instructions, OHSE scores increased and patients reached the higher level to perform their own daily plaque controls, also OHSE-high group was more successful in this behavior.