İşletmelerde yatırımların kontrolu ve muhasebeleştirilmesi

Abstract

ÖZM İşletmelerin amacı faaliyetlerini devamlı kalmak ve olabildiğince büyümek ve bunların yanında mal ve hizmet üretmek ve topluma katma değerler yaratmaktır0 Bu amaçların olurlu kulanabilmesi için büyüyen ve sürekli olarak gelişim gösteren teknolojik yenilik ve ekonomik koşullara uyumun sağlanması gerekmektedir® Teknolojik ve ekonomik gelişmelere göre işletme amaçlarının yerine getirilebilmesi ise bu değişimlere uygun yatırım alanlarının seçilip başarılı bir şekilde sonuçlandırılmasına bağlıdır,, İşletmelerin ilgi duydukları sahalarda yapmaya düşündükleri yatırımları (sabit sermaye yatırımı) planlanan şekilde başka bir deyişle belirlenen süre ve maliyetle tamamlayabilmeleri ` yatırımla ilgili bu faaliyetleri ve bu faaliyetlerde kullanılacak yatırım unsurlarını planlaması^ örgütlemesi f yürütmesi ve özellikle sürekli şekilde kontrol etmesi ile mümkündür 0 Yatırımların planlanması^ yürütülmesi ve kontrol edilme si- ancak bu konuda sağlanacak bilgilerle yerine getirilebilir,, Dolayısıyla buna yönelik bilgilerin muhasebe sisteminden sağlanarak yatırım faaliyetlerinin planlara uygun olarak başarılı bir şekilde tamamlanması işletmenin amaçlarına ulaşabilmesi için bir zorunluluk olmaktadır. Çalışmamızda. işletmelerin yatırım faaliyetlerini planlanan şekilde tamamlayabilmesi, için gerekli olan temel faaliyetler ve bu faaliyetleri olumlu yönde destekleyen muhasebe sis» temi ire bu sistemin yatırım unsurlarına ait mali nitelikteki bilgileri sisteme dahil edişi -'(muhasebeleştirme) ve kontrol bilgilerine dayanak sağlayan izleme formları bir bütünü oluşturacak şekilde ele alınmıştır* Birinci bölümde $ yatırımlara ilişkin temel kavramlar verilip.yatırımların kontrol amacıyla planlanması j, organizasyonu ve kontrolü 'konu edilmiştir e ilave olarak yatırım kontrol olanaklarının yaratılması 9 bunlara ilişkin genyöntemler vetemel ilkeler belirlenmiş t ir ® İkinci bölümde yatırım yöneticilerine yönetim işlerlerini sağlayabilmeleri için bilgi sıman muhasebe sisteminin genel yapı sı açıklanmıştır» Üçüncü bölümde yatırımların muhasebe ilkelerine göre aktifleştirilmesinde temel kavramlar ve genel yapısı belirlenen muhasebe sistemi içerisinde yatırım kapsamına giren maliyet unsurları ve bu -unsurların muhasebe ilke ve kavramlarına uygun olarak muhasebeleştirilmeleri konu edilmiştir e Dördüncü bölümde hazırlık^ uygulama ve deneme dönemlerinde yer alan yatırım faaliyetleri belirtilerek bu faaliyetlerin kont rol amacıyla izlenmesi ve rapor edilmesi açıklanmıştır., Ayrıca muhasebe sisteminden alman yatırım faaliyetlerine ilişkin bilgilerin kontrol bilgilerine dönüşümünü sağlayan izleme ve kontrol formları (sistem belgeleri) geliştirilmiş ve bu formların hazırlanışı ve yatırım yöneticilerine iletilmesi belirtilmiştir e Beşinci bölümde, yatırım faaliyetlerinin izlenmesi ve kont rolünü olurlu kılabilecek bilgisayar modeli geliş t irilmiş tir » Bu modele ilişkin geliştirilen programın özde iki amacı vardır* Bunlardan birincisi hazırlık, uygulama...ve deneme dönemlerindeki ya tırım faaliyetlerine ilişkin bilgileri ' bir -bütün olarak yansıtmak ve böylece tüm faaliyetlerin topluca görülmesini sağlamak t ir « İşte bu amaca ulaşabilmek^ yatırım tutarı büyük ve.çok sayıdaki karmaşık faaliyetlerden oluşan yatırım olayına ait doğrug, zamanlı ve yeterli bilgileri sağlayacaktır. İkinci amaç ise; böyle bir bilgisayar modelinin yatırımın Özelliklerine göre geliştirilerek işletmelerdeki yatırım faaliyetlerinin izlenmesinde ve kontrolunda etkinlikle kullanılabileceğini göstermektir* İşletmelerde -yatırımların sürekli bir şekilde izlenmesi ve kontrol edilmesi günümüz işletmelerinin büyüyebilmeleri.ve varlığını devam ettirebilmeleri için bir zorunluluktur» Bu sorunu çözümleye bilmek için çalışmamızda yatırım faaliyetleri muhasebe ilkelerine bağlı kalınarak ve günümüzün bilgisayar olanakları da gözönünde bulundurularak incelenmiş ve belirli bir sonuca varılmış tır.