Eskişehir Sağırlar Okulu ve Anadolu Üniversitesi İçem`de ortaokul sınıflarına devam den 13-14 yaş işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım becerilerinin belirlenmesi

Abstract

BÖLÜM V ÖZET, YARGI VE ÖNERİLER Özet Bireylerarası iletişimde sıklıkla kullanılan yazılı anlatımın önemli bir yeri vardır. Kişisel ve toplumsal gereksinimlerimiz gereği zaman zaman yazılı anlatıma da başvurduğumuz olur. Anlatım yolu olarak sıklıkla kullandığımız konuşma ve yazma dilin aktarılmasını sağlayan farklı iki yoldur. Konuşma ve yazma kendi nitelik lerinden kaynaklanan farklılıkları olmalarına karşın her ikisi de bireylerarası iletişimi gerçekleştirmek üzere kullanılırlar. İşitme engelli bireylerin de bu iki iletişim yolundan yararlanmaları sözkonusudur. Ayrıca iletişimi gerçekleştirmek amacıyla işaret v.b. yolları da kullanıyor olabilirler. İşitme engelli öğrencilerin işiten yaşıtlarının yazılı anlatım düzeylerine göre gecikmeli bir gelişim ve uygun olmayan dilbilgisel özellikler gösterdikleri belirtilmektedir (Bloom-Lahey, 1978; Yoshinaga, 1985; Kretschmer, 1978; Webster, 1985; Quiegley, 1984). Ülkemizdeki işitme engelli Öğrencilerin devam ettiği Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Sağırlar Okulları, 8588 mekaniğine ilişkin alınan çok. miktardaki bilginin öğrenci lerin yazılı anlatım becerilerini geliştirmekte olduğu söylenebilir. Görsel sembollerle iletişime önem veren Sağırlar Okulları'nda ise konuşmanın kazanılmasından çok, görsel sembollerle iletişim becerisi geliştirme hedeflenmesine rağmen bunun çok düşük düzeyde gerçekleştiği söylenebilir. öneriler İşitme engelli çocukların mümkün olduğunca erken tanılanması ve uygun işitme cihazı ile donatılması işitsel kanalların kullanılmasına katkı getireceği için eğitsel önlem olarak düşünülmelidir. Dilin bir etkileşim ürünü olarak kazanıldığı gözönüne alındığında; işitme engelli öğrencilere normal dil gelişimine uygun hizmetler tamamen doğal bir ortamda verilmesi daha iyi sonuçlar doğurmaktadır. Eğitim hizmet leri ile öncelikle işiten bir dünyada yer almaları doğal hakları olan işitme engelli öğrencilere öncelikle konuşma gelişimine katkı getirecek ortamlarda çalışmalar desenle- nebilir. Bu çalışmalarda da yazı çalışmalarına erken yaşlarda başlamak yerine konuşma gelişimine önem verilme lidir. İleri çalışmalara ilişkin öneriler ise şöyle sıralanabilir : a. İşitme engelli öğrencilerin yazılı anlatımlarını betimlemek amacı ile kullanılan bir Yazılı Anlatım Betimleme Aracı geliştirilebilir.BÖLÜM V ÖZET, YARGI VE ÖNERİLER Özet Bireylerarası iletişimde sıklıkla kullanılan yazılı anlatımın önemli bir yeri vardır. Kişisel ve toplumsal gereksinimlerimiz gereği zaman zaman yazılı anlatıma da başvurduğumuz olur. Anlatım yolu olarak sıklıkla kullandığımız konuşma ve yazma dilin aktarılmasını sağlayan farklı iki yoldur. Konuşma ve yazma kendi nitelik lerinden kaynaklanan farklılıkları olmalarına karşın her ikisi de bireylerarası iletişimi gerçekleştirmek üzere kullanılırlar. İşitme engelli bireylerin de bu iki iletişim yolundan yararlanmaları sözkonusudur. Ayrıca iletişimi gerçekleştirmek amacıyla işaret v.b. yolları da kullanıyor olabilirler. İşitme engelli öğrencilerin işiten yaşıtlarının yazılı anlatım düzeylerine göre gecikmeli bir gelişim ve uygun olmayan dilbilgisel özellikler gösterdikleri belirtilmektedir (Bloom-Lahey, 1978; Yoshinaga, 1985; Kretschmer, 1978; Webster, 1985; Quiegley, 1984). Ülkemizdeki işitme engelli Öğrencilerin devam ettiği Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Sağırlar Okulları, 8586 özel Eğitim Okulları, Normal Okulda özel Sınıf ve Normal Sınıflar ile Anadolu Üniversitesi ÎÇEM'de bulunan işitme engelli öğrencilere bireylerarası iletişimi gerçekleştirme leri amacıyla eğitim hizmetleri sunulmaktadır. ÎÇEM'de öğrencilere sözlü anlatım becerilerinin işitsel yoldan kazandırılması hedeflenmekte ve yazılı anlatım, normal çocuklardaki gelişim doğrultusunda olduğu gibi sözlü anlatımın ifade edildiği bir başka araç olarak benimsenmektedir. Oysa Sağırlar Okullarında sözlü dil becerisi işitsel yolla kazandırılamadığından işaret ya da yazma yolu ile sözül dil kazandırılması hedeflenmek tedir. Bu araştırma ile, Eskişehir Sağırlar Ortaokulu ile Anadolu Üniversitesi İÇEM'de eğitime devam eden 13-14 yaş işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım becerileri betimlenmeye çalışıldı. Her iki eğitim ortamın daki iletişim yaklaşımları dikkate alınarak da yazılı anlatım öncesi önkonuşma yapılmadan ve yapıldıktan sonraki yazılı anlatımları betimlenmeye çalışıldı. ESL için geliştirilen Composition Profile, işitme engelli öğrencile rin yazılı anlatımlarını betimleyebilecek ölçü'de geçerli ve güvenilir sayıltısı ile bu betimleme yapıldı. Ayrıca işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım örneklerinin alınabilmesi için bir dizi resimli karttaki olaydan oluşan konu ile sınırlandırıldı. Yazılı anlatım örneklerinin alınabilmesi için sözü edilen her iki kurumda öğrencilerle bireysel uygulama88 mekaniğine ilişkin alınan çok. miktardaki bilginin öğrenci lerin yazılı anlatım becerilerini geliştirmekte olduğu söylenebilir. Görsel sembollerle iletişime önem veren Sağırlar Okulları'nda ise konuşmanın kazanılmasından çok, görsel sembollerle iletişim becerisi geliştirme hedeflenmesine rağmen bunun çok düşük düzeyde gerçekleştiği söylenebilir. öneriler İşitme engelli çocukların mümkün olduğunca erken tanılanması ve uygun işitme cihazı ile donatılması işitsel kanalların kullanılmasına katkı getireceği için eğitsel önlem olarak düşünülmelidir. Dilin bir etkileşim ürünü olarak kazanıldığı gözönüne alındığında; işitme engelli öğrencilere normal dil gelişimine uygun hizmetler tamamen doğal bir ortamda verilmesi daha iyi sonuçlar doğurmaktadır. Eğitim hizmet leri ile öncelikle işiten bir dünyada yer almaları doğal hakları olan işitme engelli öğrencilere öncelikle konuşma gelişimine katkı getirecek ortamlarda çalışmalar desenle- nebilir. Bu çalışmalarda da yazı çalışmalarına erken yaşlarda başlamak yerine konuşma gelişimine önem verilme lidir. İleri çalışmalara ilişkin öneriler ise şöyle sıralanabilir : a. İşitme engelli öğrencilerin yazılı anlatımlarını betimlemek amacı ile kullanılan bir Yazılı Anlatım Betimleme Aracı geliştirilebilir.

receiving a structured approach with an emphasis on introducing written language along with spoken language. Another interesting finding is that having an oral conversation with teacher preceding the written work has had positive effects on the work produced fcy the students attending ÎÇEM. In contrast, it is found that such a conversation with students attending the Deaf School had no such effects on the work produced by these students.ÖZGEÇMİŞİM 1959 yılında Eskişehir'de doğdum. İlk, orta ve liseyi Eskişehir'de tamamladım. 1976 yılında Eskişehir Eğitim Enstitüsü Matematik Bölümü'nü bitirdim. 1986 yılında Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümünde lisans çalışmamı tamamladım. 1980 yılında Anadolu Üniversitesi İşitme Engelli Çocuklar Eğitim ve Araştırma Merkezi'nde öğretmen olarak göreve başladım ve halen öğretmen/müdür yardımcısı olarak görevime devam ediyorum. 1987'de yüksek lisans çalışmasına başladım. Behram Erdiken m