Açıköğretim Fakültesi televizyon derslerinin niteliği ve kitaplarla ilişkisi üzerine bir araştırma

Abstract

BOLUM IV 4. ÖZET, YARGI VE ÖNERİLER Bu bölümde, araştırmanın kısa bir özeti verildikten sonra, araştırmanın sonuçları açıklanmış ve yargıya varılmıştır. Bulguların ışığında yapılan öneriler televizyon eğitim programlarının hazırlanmasında önem verilmesi gereken noktalar şeklinde olmuştur, 4.1 Özet Bu çalışmada, Açıköğretim Fakültesi televizyon eğitim programları ; sunuluş,, yapı ve kitaplarla olan ilişkisi açısından değerlendirilmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, toplumda değişen ve gelişen koşullara bağlı olarak eğitimde televizyon kullanımının değişik yöntemleri ortaya konmuş, televizyonun bir eğitim aracı olarak üstünlükleri ve uzaktan öğretim sisteminde televizyonun işlevi üzerinde durulmuştur. Bu bilgiler ışığında sorun belirtilmiştir. Ayrıca a.maç, ö- nem, sayıltı, ve sınırlılıklar da bu bölümde yer almıştır. İkinci bölümde, araştırmada izlenen yöntem hakkında açıklamalar yapılmış ; `Araştırmanın Modeli`, `Evren ve Örneklem`, `Veriler ve Toplanması` ve `Verilerin Çözümü, Yorumu`81 anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise araştırmanın sınırlılığı içinde ele alınan Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi televizyon eğitim programlarından 1987-1988 öğretim yılında yayınlanan 1. Sınıf derslerine ilişkin programlar üzerinde inceleme yapılmıştır. Araştırma evreni, 1987-1988 öğretim yılında yayınlanan Açıköğretim Fakültesi `İktisat` ve `İş İdaresi` bölümleri 1. Sınıf 6 ortak dersden oluşan, toplam 168 televizyon eğitim programıdır. Örneklem ise 36 program olarak belirlenmiş ve inceleme bu programlar üzerinde yapılmıştır. Araştırmada, programların sunuluş biçimi, programların yapısı ve televizyon programı - kitap ilişkisini ortaya koyacak soruların yer aldığı, bir izleme formu geliştirilmiştir. Programlar, elde varolan video kayıtlarından izlenmiş ve her program için ayrı bir form doldurulmuştur. İzleme sırasında son bölümle ilgili verilerin saptanması amacıyla Açıköğretim Fakültesi ders kitapları da bulundurulmuş ve programlarda verilen bilgilerle, kitaplardaki bilgiler karşılaştırılmıştır. İzleme araştırmacının kendisi tarafından yapılmıştır. Örneklem grubunu oluşturan televizyon programları izlendikten sonra elde edilen veriler tek bir formda birleştirilmiş, buradan da konularına göre ayrılarak, gerekli yerlerde karşılaştırmalara elverecek şekilde Çizelgelere aktarılmıştır. Elde edilen çizelgelerde sadece sayı, yüzdelerden yararlanılmış, gerekli görülen yerlerde yorum yapılmıştır.82 Araştırmanın başlıca bulguları şunlardır : 1. Programların sunuluşuna ilişkin bulgular.. Programlarda bir önceki dersle bağlantı kurma, % 36 sı oranında gerçekleşmektedir. Bu bağlantı, bir önceki dersle ilgili hatırlatmaya da bir önceki dersin kısa özeti şeklinde olmaktadır. Ders bazında yapılan değerlendirmeye göre, bir önceki dersle en çok bağlantı kurulan dersler `Temel Hukuk` ve `Genel Muhasebe` (% 66,7) dersleri, hiç kurulmayan ders ise `Davranış Bilimlerine Giriş` dersidir.. İncelenen programlarda bir sonraki dersle bağlantı kurma oranı % 16,7'dir. Bu bağlantı en fazla `Temel Hukuk` ve `İş İdaresinin Temel Kavramları` derslerinde % 33,3 oranıyla gerçekleşirken, `Davranış Bilimlerine Giriş` vb ` iktisada Giriş` derslerinde bir sonraki dersle bağlantı kurulan tele vizyon programına rastlanmamıştır.. Programların % 66,7' sinde dersin amaçlarının belirtildiği saptanmıştır. Bu, `Davranış Bilimlerine Giriş` dersinde % 100 oranındadır, % 16,7 oranıyla ders amaçlarının belirtilme durumu en az `Genel Muhasebe` dersinde olmaktadır.. Programlarda içeriğin nasıl sunulacağına ilişkin bir açıklamanın çok büyük bir oranda (% 77,8), yapılmadığı saptanmıştır. % 22,2 oranında yapıları açıklamalar daha çok, işlem gerektiren ders-lerde olmuştur. `Temel Hukuk` ve `Davranış Bilimlerine Giriş` dersleri için hazırlanan programların hiçbirinde bu açıklama yapılmamıştır. Soru sorma ya da düşünmeye yöneltecek bir iki açık uç bırakma durumu, incelenen programların % 75 'inde gerçekleşmemektedir. Bunun uygulandığı % 25 oranındaki programların çoğunda, soru sorma (fakat cevabının verilerek), bir tanesinde ise düşünülmesi, araştırılması gereken kotluların sıralanması şeklinde olmaktadır. Bu en fazla `Temel Hukuk` dersinde (% 50) gerçekleşmekte, `İktisada Giriş` dersinde % 33,3, diğer derslerde % 16,7 oranında uygulanmaktadır. AÖF televizyon eğitim programlarında, öğrenciye gerçekleştireceği etkinlik hakkında herhangi bir öneride, Çok yüksek bir oranda (% 94,4) bulunulmadığı saptanmıştır. Öneride bulunulan iki ders (% 16,7) `Davranış Bilimlerine Giriş` ve `Genel Matematik` dersleridir. Örnekleme giren programların % 86,1 oranında anlatılarak sürdürüldüğü gözlenmiştir. %13, 9 oranında ise eldeki nottan okuma yapıldığı saptanmıştır. Anlatım `Genel Matematik`, `İktisada Giriş` ve `Temel Hukuk` derslerinde % 100 oranındadır. `Genel Muhasebe` dersinde % 83,3, `İŞ İdaresinin Temel Kavramları` ve `Davranış Bilimlerine Giriş` derslerinde İse % 66,7 oranında,84 derslerde okuma yerine arılatma tercih edilmektedir. Programlarda konuları anlatmayı tercih, edenlerin arada bir ellerindeki notlara bakma oranı ise % 36,4' tür.. Programlarda önemli kısımların tekrarının % 77,8 oranında yapıldığı belirlenmiştir. Tekrar oranının en yüksek olduğu ders `Temel Hukuk` (% 100), en düşük olduğu ders ise ` îş İdaresinin Temel Kavramları` (% 50) dır.. Program sonunda konunun özetlenmesi, % 41,7 oranında gerçekleşmektedir. % 58,3 oranında ise özet yapılmamaktadır. Özet yapma durumu en yük sek `Genel Muhasebe` (% 66,7), en düşük ise % 16,7 oranıyla `Temel Hukuk` dersinde olmaktadır, 2.. Programların yapısına ilişkin bulgular.. İncelenen programlarda sunucu dışında, öğretime yardımcı olacak görüntü öğelerini kullanma oranı % 100' dür. Örnekleme giren her programda değişik görüntü öğeleri kullanıldığı saptanmıştır. Bunların içinde 'yazı' % 72,2 oranıyla en fazla paya sahip öge olmaktadır. Bunu, şekil, film, fotoğraf, diyagram-çizelge, şema ve resim izlemektedir. Konuk ise sadece bir programda yer almıştır. Programların tümünde, ders sunumu stüdyoda ger çekleştirilmiştir. Kullanılan filmler, konusuna göre iç-dış mekanlarda çekilmiştir.85. Müzik, programların giriş ve çıkışı dışında, kullanılan filmlerin bazılarında fon müziği olarak yer almıştır.. Programlarda kullanılan görüntü öğeleri (grafikler) ile anlatım uygunluğu, % 91,2. gibi yüksek bir oranda olumlu olarak saptanmıştır. Uyumsuzluk şeklinde nitelenen bazı durumlar ise tahta da gösterim ya da işlem sırasında olmuştur. Ancak bu durum, rahatsız edici boyutta değildir. 3. Televizyon programları -ki tap ilişkisine ait bulgular.. Kitaplardaki ünitelerde yer alan konular arasın dan seçme yapma durumu % 58,3 oranında gerçekleşmektedir. Bu seçme, kimi zaman bir-iki konunun program dışı bırakılmasıyla (süre sebep gösterilerek) gerçekleşmekte, kimi zaman ise birkaç konunun seçilerek, ayrıntılı açıklaması şeklinde olmaktadır. Ünitelerdeki konular arasından seçme yapma durumu en fazla `İş İdaresinin Temel Kavramları` dersinde (% 83,3)» en az ise `İktisada Giriş` dersinde (% 33,3) olmaktadır., Kitaplardaki ünitelerde bulunan konuların içinde alt başlıklar da yer almaktadır» Kimi programlarda bu alt başlıkların bulunmayışı, konular arasından seçme yapılmamış olsa bile, kitabın (ünitenin ) olduğu gibi tekrar edilmemiş olduğunu göstermektedir. Bu konuya ilişkin bulgular,86 televizyon programlarında ders kitaplarının (ü- nitelerin) % 69, 4 gibi bir oranda, olduğu gibi tekrar edilmediği şeklindedir,, Programların 30,6'smda ise, konular arasından seçme yapılmadığı gibi, kitaplardaki ünitelerin alt başlıklarla beraber aynen tekrar edildiği saptanmıştır. Bu durum % 50 oranıyla `Temel Hukuk` ve `Davranış Bilimlerine Giriş` derslerinde en yüksek oranda dır. Kitaplardaki ünitelerin en az tekrar edildiği ders ise `Genel Muhasebe` dersidir. (% 16,7). İncelenen programların % 58,7` sinde kitaplardaki örneklere yer verildiği saptanmıştır. Bu saptama ünitedeki her örneğin, incelenen programda yer aldığı şeklinde değildir. Sadece, o programda, ü- nitede bulunan herhangi bir sayıdaki örneğin verilmiş olduğunu göstermektedir. Kitaptan en çok örnek verilen dersler; `Temel Hukuk` ve `Genel Muhasebe` dersleri (% 83,5) olurken, `îş İdaresinin Temel Kavramları` ve `Genel Matematik` derslerinde % 33,3 oranıyla kitaptaki üniteden örnek verme durumu en düşük düzeydedir». Programlarda, kitaplardakilerden farklı örnek verme durumu oldukça yüksek orandadır. (% 77,8)Programların % 22,2' sinde ise kitaplardaki örnekler den başka örneğe yer verilmediği saptanmıştır. Farklı örnek verme durumu en yüksek oranla `iş idaresinin Temel Kavramları` dersinde {% 100) ol maktadır. `Temel Hukuk`, `Genel Muhasebe` ve`Genel Matematik` derslerinde farklı örnek verme durumu % 83,3 oranındadır. Kitaptan farklı örnek vermede en alt sırayı ise % 50 oran ile `İktisada Giriş` dersi almaktadır.. İzlenen televizyon programlarında, kitaplardaki ünitelerde bulunan grafik malzemelerinin kullanımı % 54,5 oranındadır. % 45,5 oranında ise bu öğelere programlarda yer verilmemiştir.Kitaplardaki grafik öğelerine en fazla yer verilen dersler ; `Temel Hukuk` ve `Genel Muhasebe` dersleri olmaktadır» (% 100) `İş İdaresinin Temel Kavramları` dersinde ise kitaplardaki ünitelerde bulunan grafik öğelerinin hiçbiri kullanılmamıştır.. Televizyon programlarında, kitaplardakilerden farklı grafik kullanımı % 68,3 oranında gerçekleşmektedir. Bu kullanım, `Davranış Bilimlerine Giriş` dersi için hazırlanan her programda ol maktadır. Farklı grafik kullanımına en az yer verilen dersler ise `Temel Hukuk`, `İktisada Giriş` ve `Genel Muhasebe` dersleridir. (% 50). Programlarda, kitaplara gönderme yapılma oranı çok düşüktür. (% 16,7)