Merkez bankası para politikası tepki fonksiyonu: Türkiye uygulaması (1990-2003)

Abstract

Bir para politikası kuralı, para politikasını yürütenlerin istikrarlı bir enflasyon düzeyinisağlamak gibi nihai amaçlarına ulaşmak için para politikası araçlarını ne şekilde ayarlamalarıgerektiği konusunda yol gösterici niteliktedir. Bu bağlamda, bir politika kuralı merkezbankasının tepki fonksiyonu oluşturması şeklinde görülebilir.Optimal bir politika kuralı karmaşık modellere dayalı olabilmektedir. Fakat karmaşıkmodeller, duruma göre politikaların neden olduğu problemleri çözemeyecektir. Çünkükarmaşık kurallar için ihtiyaç duyulan tüm bilgi halk tarafından takip edilemeyecektir. Taylorkuralı gibi basit kurallar ise daha kolay anlaşılabilmekte ve uygulanabilmektedir. Fakat, halktarafından yoğun olarak gözlenen Taylor kuralı içinde döviz kuru yer almamaktadır. Buçalışmada, Taylor kuralı döviz kurunu da içerecek şekilde genişletilmiştir.Bu çalışmanın amacı, Genişletilmiş Taylor kuralı çerçevesinde Türkiye CumhuriyetiMerkez Bankası para politikası tepki fonksiyonu, geliştirilen VAR modeli aracılığıyla 1990:1-2003:4 dönemi için incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, merkez bankası para politikasıtepki fonksiyonu, para politikasının performansını ölçmek ve para politikası vemakroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için tahmin edilmiştir. Tahminsonuçlarına göre, üretim açığı, enflasyon açığı, döviz kuru veya gecikmeli gecelik faiz oranınagelen bir şoka gecelik faiz oranının tepkisi negatif ve anlamsızdır. Elde edilen bu sonuçlaragöre, bir para politikası aracı olarak kısa dönemli faiz oranının, kronik enflasyon yaşananTürkiye'de fiyat istikrarının sağlanmasında ve istikrarlı bir üretim düzeyinin oluşturulmasındatek başına yeterince etkili olması beklenmemektedir. Bu yüzden, para politikası amaçlarınaulaşmak ve kısa dönemli faiz oranlarının politika aracı olarak kullanılabilmesi için, kamukesimi borç düzeyi ve borçlanma gereksinimi azaltılmalı, finansal sistem geliştirilmeli veenflasyon ılımlı düzeylere getirilmelidir.

A monetary policy rule is a guideline for a monetary policy maker to adjust monetaryinstruments to reach policy goals, like a stable inflation rate. In this context, a policy rulecould be seen as a set of central bank policy reaction functions.Optimal policy rules can be based on complex models. But complex models will notlikely solve the problems of discretionary policy. Because all the information which neededfor the complex rule can not be checked by public. Simple rules, like the Taylor rule is easierto understand and to apply. But exchange rate is not considered by Taylor rule which isclosely followed by the economic agents. This study extends Taylor rule by including theexchange rate in the model.The purpose of this study is to examine The Central Bank of Turkey?s monetary policyreaction function by extending Taylor rule and applying the VAR model over the period1990: 1-2003: 4. For this aim the Central Bank?s monetary policy reaction function have beenestimated to measure the performance of monetary policy and evaluate the relationshipbetween monetary policy and macroeconomic variables. According the results, the overnightrate has a negative and unsignificiant response to shock of the output gap, the inflation gap,the exchange rate or lagged overnight rate. These outcomes show that as a monetary policyinstrument, short term interest rate is not expected to be sufficiently effected to ensure thestability of price and output in Turkey who has a chronic inflation for a long period of time.Hence, in order to reach the monetary policy goals and the usage of short term interest rate asa policy tool, the public debt and the borrowing requirement should be reduced, financialsystem should be developed and the inflation rate should be brought down to moderate levels.