Para politikasının banka kredi kanalı yolu ile reel etkileri ve banka kredi faiz oranlarına geçişkenliği: Türkiye örneği

Abstract

Para politikası uygulamaları reel ekonomik faaliyeti parasal aktarım mekanizması kanalları aracılığıyla etkilemektedir. Standart IS-LM modeline dayanan faiz oranı kanalının etkilerini genişleten kredi kanalında, bankalar finansal sistemde özel bir rol oynamaktadır. Kredi kanalının alt dalı olan banka kredi kanalında, para politikası uygulamaları bankaların kredi arzını değiştirerek reel sonuçlar doğurmaktadır. Türkiye ekonomisinde 2002:01-2014:1 dönemi için VAR yöntemi kullanılarak banka kredi kanalının etkinliğini incelemek bu çalışmanın ilk amacını oluşturmaktadır. Bu amaçla ampirik analiz yapılmadan önce, Türkiye ekonomisin banka kredi kanalının etkinlik koşullarını büyük ölçüde sağladığı belirlenmiştir. Yapılan etki-tepki fonksiyonları sonuçları, banka kredi kanalının etkin olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, para politikasının bankaların kredi arzı üzerindeki etkisinin yanında kredi talebinin en önemli belirleyicilerinden olan kredi faiz oranları üzerindeki etkisi de incelenerek, para politikasının kredi arz ve talebini yönlendirme gücü tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu nedenle, politika faiz oranının bankaların ihtiyaç, konut, taşıt ve ticari kredi faiz oranlarına geçiş etkisi aynı dönem için ARDL modeli ve Kalman filtresi yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonuçları incelenen dönemde en yüksek geçişkenliğin ihtiyaç kredisi faiz oranında bulunduğunu ve politika faiz oranının kredi faiz oranları üzerindeki dinamik etkisinin genel olarak 2008 yılına kadar azaldığı ve küresel finans krizi sonrası daha istikrarlı olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmada, TCMB'nin banka kredi kanalı yoluyla makroekonomik değişkenleri etkilediği ve kredi faiz oranlarını ve dolayısıyla kredi talebini etkileme gücünün yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Para Politikası, Banka Kredi Kanalı, Faiz Oranı GeçiĢkenliği, VAR, ARDL, Kalman Filtresi.

Monetary policy actions affect the real economic activity through monetary transmission mechanism channels. Banks play a special role in the financial system in the credit channel which enhances the effect of interest rate channel that is based on the standart IS-LM model. Monetary policy brings out the reel effects by changing credit supply of banks in the bank lending channel which is a branch of the credit channel.Investigating the effectiveness of the bank lending channel forms the first purpose of this study for the period 2002:01-2014:12 by using VAR method. For this purpose, it is confirmed that Turkey's economy is largely provided the efficiency requirements of the bank lending channel before making empirical analysis. The results of impulse-response functions indicate that the bank lending channel is efficient. In this study, the power of monetary policy is attempted to be determined in directing the credit supply and credit demand by investigating the effects of monetary policy on loan rates, the most determinants of the demand for credit, besides on the credit supply. Therefore, it is investigated that the pass-through effects from policy interest rate to cash, house, automobile and corporate loan rates for the same period by employing ARDL model and Kalman filter method. Empirical results suggest that cash loans have the highest pass-through adjustment and the dynamic effects of the policy rate on the loan rates generally decreases until 2008 and is more stable after the global financial crisis. In this study, it is concluded that the TCMB affects macroeconomic variables through the bank lending channel and has a significant effect on the loan rates and thus on the credit demand.