Side Agora-Tiyatro kompleksi

Abstract

Doğu Akdeniz'deki konumu nedeniyle Pamphylia Bölgesi, Yunanistan, Ege Adaları, Kıbrıs, Suriye, Fenike ve Mısır arasındaki deniz taşımacılığı ve ticareti için vazgeçilmez bir durak noktası olmuştur. Güzergahta belirleyici faktör, ticaretin gerçekleşeceği limanlardır. Bu nedenle, bir liman kenti olan Side, ihraç malları ve köle ticareti sayesinde Pamphylia bölgesindeki en önemli ticaret merkezlerinden biri haline gelmiştir. Bu durum Side'nin kent mimarisine de yansımış, anıtsal yapıların oluşturulabilmesine zemin hazırlamıştır. Side, şehircilik açısından değerlendirildiğinde, şehir merkezindeki agora ve tiyatro yapıları, kentin ticaret boyutunun ne kadar büyük olabileceği konusunda ipucu vermektedir.Side agora ve tiyatro yapıları göz önüne alındığında, iki bağımsız yapı olarak değil, bir yapı kompleksi adı altında değerlendirilmeleri gerekmektedir. Agora-Tiyatro kompleksi olarak adlandırılan `kompleks` kelimesinin anlamı, birbirine bağlı ve birbiriyle ilişkili olan ve birden fazla parçadan oluşan bir olgu olarak kabul edilmelidir. Bu nedenle, Side'deki agoranın ve tiyatronun genel kompozisyonu bir `yapı kompleksi` adı altında değerlendirilmelidir. Bu özellik sayesinde Side Agora-Tiyatro Kompleksi, Roma Dönemi Kompleks Binaları arasında eşsiz bir konumda yer almaktadır.

Due to its position in the Eastern Mediterranean, Pamphylia Region has been an indispensable port of call for maritime transport and trade between Greece, Aegean Islands, Cyprus, Syria, Phoenice and Egypt since the early ages. Ports were the main determinants of where the trade would take place. For this reason, Side, a port city, has become one of the most important trade centers in the Pamphylia region thanks to its export goods and slave trade. Therefore, this situation was reflected in Side's urban architecture and provided grounds for the formation of monumental structures. When the city of Side is evaluated in terms of urbanism, the agora and theater structures in the city center give clues as to how big the trade dimension for the city can be.When the agora and the theater structures of Side are considered, they need to be evaluated under the name of a building complex, rather than two independent structures. The meaning of `complex`, which is referred to as the agora-theater complex, should be regarded as a phenomenon that is connected and related to each other and composed of multiple parts. Therefore, the overall composition of the agora and theater in Side should be evaluated under the name of a `building complex`. Thanks to this feature, Side Agora-Theater Complex is in a unique position among the Roman Complex Buildings.