Zihin özürlü çocuklara aperatif yiyecek-içecek hazırlama ve servis yapma becerilerinin öğretiminde sabit bekleme süreli öğretiminin etkililiği

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU ZİHİN ÖZÜRLÜ ÇOCUKLARA APERATİF YİYECEK-İÇECEK HAZIRLAMA VE SERVİS YAPMA BECERİLERİNİN ÖĞRETİMİNDE SABİT BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİMİN ETKİLİLİĞİ Funda BOZKURT Özel Eğitim Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eylül 2001 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜRSEL Bu araştırmada, tek denekli araştırma modellerinden davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılarak zihin özürlü çocuklara, mutfak becerilerinden sandviç hazırlama, sıcak oralet hazırlama ve servis yapma becerilerinin öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin etkililiği araştırılmıştır. Ayrıca, bu çalışmada, ortam, zaman ve araç-gereçler arasında genelleme etkisi ve uygulama tamamlandıktan sonra 2 ve 4 haftalık süreler sonunda izleme etkisi de incelenmiştir. Araştırma, Eskişehir'de özel bir eğitim merkezine devam eden ve yaşları 14-17 arasında değişen öğretilebilir düzeyde zihin özürlü çocuklarla yürütülmüştür. Sabit bekleme süreli öğretimin mutfak becerilerinden sandviç hazırlama, sıcak oralet hazırlama ve servis yapma becerilerinin öğretimindeki etkililiğini incelemek üzere yoklama, öğretim, izleme ve genelleme oturumları düzenlenmiştir. Oturumların tümü bire bir öğretim düzenlemesiyle gerçekleştirilmiştir. Öğretim sırasında sözel ipucu ve model ipucu bir arada kullanılmıştır. Yoklama, izleme ve genelleme oturumlarında beceriler, aralıklı deneme sunuş biçimiyle değerlendirilmiştir. Araştırmada veri toplamak için; yoklama, izleme ve genelleme oturumları veri toplama formu, sabit bekleme süreli öğretim veri toplama formu ve sabit bekleme süreli öğretim uygulama güvenirliği formu kullanılmıştır. Sabit bekleme süreli öğretimin etkililiğini belirlemek için grafiksel analiz tekniğinden yararlanılmıştır.in Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, sabit bekleme süreli öğretimin mutfak becerilerinden sandviç hazırlama, sıcak oralet hazırlama ve servis yapma becerilerinin öğretiminde; ayrıca, uygulamanın tamamlanmasından sonraki 2 ve 4 haftalık süreler sonunda izleme evresinde deneklerde kazanılan bu becerilerin kalıcılığında ve yine aynı becerilerin farklı ortama, zamana ve araç-gereçlere genellenmesinde etkili olduğunu göstermektedir.

IV ABSTRACT THE EFFECTIVENESS OF THE CONSTANT TIME DELAY PROCEDURE ON TEACHING SNACK AND DRINK PREPARATION SKILLS TO CHILDREN WITH MENTAL RETARDATION Funda BOZKURT Special Education Major Anadolu University, Institute of Educational Sciences, September 2001 Advisor: Assoc. Prof. Oğuz GÜRSEL A multiple probe design with probe conditions across behaviors was used to evaluate the effectiveness of constant time delay procedure on teaching snack and drink preparation skills to children with mental retardation. In addition, in this study generalization effects across settings, time, and materials, and maintanence effects were examined as well. Four students between the ages of 14 and 17 enrolled in a special education classroom for students with mental retardation served as subjects. Probe, instruction, maintanence and generalization sessions were conducted to investigate the effectiveness of the constant time delay procedure on teaching snack and hot drink preparation. All of the sessions were conducted individually. Skills were assessed via distributed trial format the probe, maintanence, and generalization sessions. In the study, probe, maintanence, and generalization sessions data collection form, constant time delay instruction data collection form and procedual reliability form were used to collect the data. Graphical analysis was used to determine the effectiveness of constant time delay procedure. Results individual that constant time delay procedure was effective in teaching subjects to make a sandwich, to prepare hot drink, and to serve these foods and drinks.