Zihin özürlü çocuklar ilköğretim okulu ve mesleki eğitim merkezindeki özel eğitim öğretmenlerinin zihin özürlü çocukların okuma-yazma öğrenmeleri hakkındaki görüş ve önerileri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU ZİHİN ÖZÜRLÜ ÇOCUKLAR İLKÖĞRETİM OKULU VE MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİNDEKİ ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN ZİHİN ÖZÜRLÜ ÇOCUKLARIN OKUMA- YAZMA ÖĞRENMELERİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ Aysun ÇOLAK Özel Eğitim Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ağustos 2001 Danışman: Doç. Dr. Yıldız UZUNER Bu araştırmanın genel amacı, Eskişehir İlindeki eğitilebilir zihin özürlü çocukların devam ettiği bir İlköğretim Okulu ve Mesleki Eğitim Merkezi'ndeki özel eğitim öğretmenlerinin zihin özürlü çocukların okuma-yazma öğrenmeleri hakkındaki görüş ve önerilerini belirlemektir. Niteliksel olarak desenlenen bu araştırmada, yedi öğretmen ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler tümevarımsal veri analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Tümevarımsal veri analizi sonucunda sekiz ana tema oluşmuştur. Temalar haline dönüştürülen veriler, araştırmanın bulgularını oluşturmuştur. Bulgular sonucunda; zihin özürlü çocukların okuma-yazmayı, normal gelişim gösteren çocukların geçtiği aşamalardan geçerek ancak bu aşamaları normal gelişim gösteren çocuklara göre daha geç sürede tamamlayarak öğrenebildikleri görüşü ortaya çıkmıştır. Elde edilen bu bulgu, öğretmenlerin gelişimsel görüşü desteklediklerini göstermektedir. Buna rağmen, öğretmenlerin sınıflarında okuma-yazma öğretiminde okumaya hazırlık ve fış öğretimi ağırlıklı çalışmalar uyguladıkları belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenler, zihin özürlü çocuklara okuma-yazma öğretiminde pek çok sorunlarla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Bu sorunların başında, okuma-yazma öğretiminde kullanılan araç- gereçlerin eksik ve yetersiz olması, öğrenciler arasındaki seviye farklılıklarının olması, okuma-yazma programının öğrencilerin düzeylerine uygun olmaması ve ailelerin okuma-yazma öğretiminde evde çocuklarını yeterince desteklememeleri gelmektedir.Ill Araştırma bulgularında öğretmenlerin, okuma-yazma öğretiminde karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik pek çok öneri geliştirdikleri ortaya çıkmıştır. Öneriler arasında en çok göze çarpanları, seviye sınıflarının oluşturulması ve okuma-yazma öğretim araç-gereçlerinin sağlanmasıdır. Ayrıca okuma-yazma öğretiminde aile desteğini sağlamak amacıyla okulda aile eğitim programlarının uygulanması da öneriler arasında yer almaktadır.

ABSTRACT THE LITERACY DEVELOPMENT OPINIONS AND SUGGESTIONS OF SPECIAL EDUCATION TEACHERS WORKING WITH CHILDREN WITH MILD MENTAL RETARDATION Aysun Çolak Special Education Major Anadolu University, Institute of Educational Sciences, August, 2001 Advisor: Assoc. Prof. Dr. Yıldız UZUNER The purpose of the present study was to analyze the opinions and suggestions of special education teachers working in an elementary school and vocational education center for mildly mentally retarded children in Eskişehir. The study was designed qualitatively and semi-structured interviews were conducted with seven special education teachers. The interview data were analyzed inductively and themes were formed. Research findings consist of these inductively analyzed results. The findings showed that the teachers belived that like normally developing children mentally retarded children become literate developmentally. However, their becoming literate is considered as being delayed comparing to normal children. Although the teachers reported developmental point of view, they reported reading readiness activities. They mainly used standart sentences. The teachers reported many problems in terms of teaching literacy to their mentally retarded students. Some of the main problems they reported are as follows: The lack of suitable literacy materials, various level students in a single classroom, inappropriate literacy curriculum, and lack of parental support. The teachers provided several suggestions for solving the problems. Among the suggestions, these were reported frequently: Constructing classrooms for similar level students, providing various and appropriate literacy materials, and applying parent training programs for literacy.