İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları

Abstract

Türkçe dersinde yazılı ve sözlü anlatım becerilerinin ilköğretimden başlanarakgeliştirilmesi, öğrenme etkililiğinin artırılmasının bir gereği olarak görülmektedir.Bireyin, duygu ve düşüncelerini zengin bir biçimde ifade edebilmesi büyük ölçüde, odilin özelliklerinin bilincinde olmasıyla ilişkilidir. Anlatım becerilerini zengin kılmak vesembolik dili işe koşmak bu anlamda oldukça önemlidir. Sembolik dil; metaforlarıkapsamaktadır. Metafor, en genel tanımıyla, bir sözcüğün gerçek anlamının dışındakullanılmasıdır. Başka bir deyişle, bir kavramı kendi anlamının dışında, türlü yönlerdenbenzediği başka bir kavramın anlamı ile betimlemedir.Bu araştırmanın amacı, ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin konuşma ve yazmasürecinde metafor kullanma durumlarını belirlemektir. Araştırmada, nitel araştırmayöntemlerinden doküman incelemesi, yapılandırılmış gözlem ve yarı yapılandırılmışgörüşme tekniği kullanılmıştır.Araştırma, 2006?2007 öğretim yılı güz döneminde Eskişehir ilinde bulunan birilköğretim okulunun 5/A sınıfı öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 15'i kız,13'ü erkek olmak üzere toplam 28 öğrenci katılmıştır. Araştırma verileri; ?KatılımcıGözlem?, ?Video Kayıtları?, ?Yarı-yapılandırılmış Görüşme?, ?ÖğrenciKompozisyonları?, ?Öğrencilerin Türkçe Defterleri? ve ?Türkçe Dersi Öğrenci ÇalışmaKitapları? olmak üzere farklı veri toplama araçlarıyla toplanmıştır. Araştırma verileribetimsel analiz yoluyla çözümlenmiş, daha sonra araştırma soruları temel alınarakbulgular tanımlanmış ve yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara dayalı olarak şu sonuçlar ortaya çıkmıştır:? İlköğretim 5. sınıf öğrencileri, Türkçe dersi konuşma sürecinde metaforlara yervermektedirler. Öğrencilere daha çok konuşma olanağı sunulduğundakullandıkları metafor sayıları da artmaktadır. Konuşma sürecinde, dil becerileridaha gelişmiş öğrencilerin daha çok metafor kullandıkları anlaşılmıştır.? İlköğretim 5. sınıf öğrencileri Türkçe dersi yazma sürecinde metaforlara yervermektedirler. Öğrencilerin, yazılı anlatım sürecinde yönlendirildiklerinde dahaçok metafor kullandıkları görülmüştür. Konuşma sürecinde olduğu gibi yazmasürecinde de dil becerileri daha çok gelişmiş öğrencilerin metaforları daha çokkullandıkları görülmüştür.? İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde en çok yapı metaforlarıkullandıkları ortaya çıkmıştır. Deyim, atasözü, kişileştirme, benzetme, metonomiöğrencilerin kullandıkları diğer metafor türleridir. Öğrencilerin konuşmasürecinde en az kullandıkları metafor türü atasözüdür.? İlköğretim 5. sınıf kız ve erkek öğrencilerinin metafor kullanma durumlarıfarklılık göstermektedir. Erkek öğrenciler, kız öğrencilere göre, konuşma veyazma sürecinde daha çok metafor kullanmaktadırlar.? Öğrencilerin okuma yaşantı ve durumları, onların metafor kullanım durumlarınıetkilemektedir. Okul dışı zamanlarını dil becerileri açısından daha zenginuyarıcılarla geçiren öğrencilerin, diğer öğrencilere göre daha çok metaforkullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Improving the writing and speaking expression abilities in Turkish lesson from theprimary school is seen essential for increasing the learning effectiveness. In order toexpress his feelings and thoughts in a productive way is relevant to person?s beingconscious of the features of the language. For this reason making the speaking expressionproductive and using the figurative language is very important. The figurative languagecomprises the metaphors. In general, the metaphor is using the word out of its realmeaning. In another word, describing the concept out of its meaning with the meaning ofanother concept that resembles in a various ways.The main purpose of this study is to determine primary school 5th grade students?capacity of using metaphors in speaking and writing expression. The document analysis,structured observation technique and semi-structured interview technique of thequalitative research approach were used in this research.The implementation of the research was done in a primary school 5th grade TurkishLesson in 2006-2007 academic years in fall term in Eskişehir. Totally 28 students, whoseof them were 15 girls and 13 boys, involved in the study. The data of the research werecollected by different data collecting instruments such as ?Participant Observation?,?Video Recording?, ?Semi-structured Observation?, ?Students? Composition?, ?Students?Turkish Notebooks? and ?Turkish Lesson Student Workbooks?. The data of the researchwere analyzed by descriptive analyze, then the findings were described and decipheredby taking the research questions as a base.These conclusions were come out on the strength of findings that were achieved from theresearch:? Primary school 5th grade students use metaphors in Turkish lesson speaking process. Thestudents? usage of metaphor numbers increases when the opportunity of speaking much isgiven in Turkish lesson. The students whose language skills are more developed use moremetaphors in the speaking process.? Primary school 5th grade students use metaphors in Turkish lesson writing process. It isseen that when the students are guided in the writing process they use more metaphors.The students whose language skills are more developed use more metaphors in thewriting process as it is in the speaking process.? Primary school students use mostly structure metaphor in speaking and writing process.Idiom, proverb, personification, simile, metonymy are the other metaphor types that thestudents use. The metaphor type that the students use less in speaking process is proverb.? The capacity of primary 5th grade girl and boy students? usage of the metaphor showsdifferences. Boy students use more metaphors in the speaking and writing processaccording to the girls.? The students? reading experience and capacity affects their usage of metaphor. It is seenthat the students who spend their time apart from the school in more productive way interms of language competence use more metaphor than other students