Otistik çocuklar için davranışsal eğitim programı (OÇİDEP) ev uygulaması sürecinin ve sonuçlarının incelenmesi

Abstract

Pek çok ülkede yaygın olarak kullanılan yoğun davranışsal eğitim, otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuklar üzerindeki etkileri bilimsel araştırma bulgularıyla desteklenmiş bir uygulamadır. Yapılan araştırmaların bulguları, yoğun davranışsal eğitimin otizm spektrum bozukluğu tanılı pek çok çocukta çok önemli gelişmeler sağladığını; katılımcıların zeka puanlarında artışa, beceri alanlarında gelişmeye, otizm belirtilerinde azalmaya ve kaynaştırma ortamlarında eğitim alma olasılığında artışa yol açtığını göstermiştir. Otistik Çocuklar için Davranışsal Eğitim Programı (OÇİDEP) Türkiye'de bu tür eğitim sunmak üzere geliştirilen ilk programlardan biridir. Bu araştırmada OÇİDEP ev uygulamasının yürütülmesi süreci incelenmiştir.Araştırma, program uygulama sürecinin incelenmesi amacıyla yürütülen, nicel veri toplama ve analiz tekniklerini de içeren bir nitel araştırmadır. Araştırmanın katılımcıları otizm spektrum bozukluğu tanılı iki çocuktur. Araştırmada toplanan veriler araştırma amaçları ve sorularını yanıtlayıcı bir şekilde kodlamalar yoluyla analiz edilmiştir.Bulgular; (a) OÇİDEP ev uygulamasının planlama aşamasında belirlenen genel ilkelerde değişiklikler ya da uyarlamalar yapılarak yürütülebildiğini, (b) planlama aşamasında katılımcılara öğretilmesi hedeflenen becerilerde değişiklikler yapıldığını, (c) uygulama boyunca çeşitli davranış sorunları ve öğretimsel sorunlar yaşandığını ve bu sorunlara yönelik uygun önlemler alınarak yürütmenin sürdürüldüğünü, (d) uygulama süresince OÇİDEP ekip üyelerinin bilgi ve becerilerinde artışlar olduğunu, (e) OÇİDEP ev uygulaması katılımcılarında üzerinde çalışılan gelişim alanlarında ve diğer alanlarda çeşitli gelişmeler görüldüğünü, (f) ekip üyelerinin ve ailelerin OÇİDEP'in çocukların gelişimine önemli katkılarda bulunan, ancak, belirli unsurlara dikkat edilerek uygulanması uygun olan bir program olduğu yönünde görüşleri olduğunu göstermiştir.

Intensive Behavioral Intervention (IBI) is utilized widely in many countries with children with ASD. Research on IBI provided scientific evidence on increasing intelligence scores, facilitating developmental skills, decreasing autistic symptoms, and increasing the probability of attending inclusive educational environments. Implementing IBI is a rather new development in Turkey. Intensive Behavioral Home Intervention Program called OCIDEP is one of the IBI-type programs.The purpose of the present study was to investigate the implementation process of the OCIDEP home program with two children with ASD. During the study both qualitative and quantitative data collection and analysis methods were systematically and reflectively utilized on a regular basis. Data were analyzed inductively during and after the data collection process.Major findings of the study were as follows: (a) some of the guideliness did not work or had to be modified, (b) some of the preset target skills had to be changed, (c) some behavioral and instructional problems arised during program implementation and they were solved by various methods, (d) team members made various progress, (e) both children showed progress in the developmental areas included in the program as well as not included in the program, (f) team members and parents were very impressed with the progress they observed at the children. Moreover, all stakeholders believed that several factors influence the quality of the program.This study is expected to provide implications regarding initiating and delivering IBI-type programs by professionals, paraprofessionals, and parents in Turkey as well as contribute to the existing international literature in the field.