İlköğretim fen ve teknoloji dersinin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi: Bir eylem araştırması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Fen ve Teknoloji dersinin ilköğretim 5. sınıf düzeyinde sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre nasıl uygulanabileceğini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırma, eylem araştırması biçiminde desenlenmiştir.Araştırmanın uygulaması 2006-2007 öğretim yılının güz döneminde Eskişehir il merkezinde bulunan Şehit Ali Gaffar Okkan İlköğretim Okulu'nun 5/A şubesindeki öğrenciler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Seçilen sınıfta, Fen ve Teknoloji dersinde sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına ilişkin uygulamalar tüm sınıfa yönelik olarak gerçekleştirilmiş ve örnek etkinliklerin video dökümünde ve analizinde ilgili etkinliğe ilişkin sınıfta gerçekleşen tüm olaylar ele alınmıştır. Sınıfın kalabalık olması nedeniyle öğrenciler arasından tutum ölçeği puanlarına göre altı odak öğrenci belirlenmiştir. Bu altı öğrencinin ikisi sınıf geneline göre tutum ölçeğinden yüksek puan almış, ikisi orta düzeyde, diğer ikisi de düşük puan almış öğrencilerdir. Odak öğrencilerin seçiminde, öğretmen görüşü alınarak Fen ve Teknoloji dersindeki başarı ve derse katılım durumlarının da tutum ölçeği sonuçlarıyla aynı doğrultuda olmasına özen gösterilmiştir. Araştırmada gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış görüşmeler, eylemler başlamadan önce ve uygulama tamamen bittikten sonra yalnız odak öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, örnek olarak sunulan el yapımı ürünler ve öğrenci günlükleri odak öğrencilere ya da onların bulunduğu gruplara aittir.Araştırmanın uygulaması 3 Kasım 2006 tarihinde başlamış, oniki haftalık bir uygulama sürecinin sonunda 26 Ocak 2007 tarihinde sona ermiştir. Araştırmanın belirlenen amacına ulaşması için gerekli olan veriler araştırmacı ve öğrenci günlükleri, tutum ölçeği, yarı yapılandırılmış görüşmeler, fotoğraflar, video kayıtları ve el yapımı ürünlerden elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen nitel verilerin analizinde betimsel analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği'nden elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) paket programı kullanılarak çözümlenmiş ve yorumlanmıştır.Yapılan bu araştırma sonucunda, İlköğretim 5. sınıf Fen ve Teknoloji ders programında yer alan öğrenme alanlarına ve bu öğrenme alanlarındaki kazanımlara uygun olacak biçimde sorgulamaya dayalı öğrenme etkinlikleri düzenlemenin olanaklı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu araştırmada, 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersinde sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı kapsamında, gerek konu içeriğiyle gerekse beceri, anlayış, tutum ve değerlerle ilgili öğrenme alanlarını içerecek biçimde hazırlanmış etkinlik planları ve uygulama örnekleri sunulmuştur. Eylem araştırması biçiminde yürütülmüş olan süreç boyunca yapılan analizler, uygulanan sorgulamaya dayalı öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişmesine ve fen-teknoloji-toplum-çevre kazanımlarını edinmelerine katkı sağladığını göstermiştir. Ayrıca, tutum ölçeği puanları sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımıyla işlenen derslerin öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersine yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği sonucunu ortaya çıkarmıştır.

The purpose of this study was to determine how Science and Technology course in primary school at fifth grade could be carried out according to inquiry-based learning approach. For this purpose, the study was designed as an action research.The study was conducted with the students of 5/A class of Şehit Ali Gaffar Primary School which is located in the center of Eskişehir city in the Fall term of 2006-2007 academic year. In the chosen class, the applications related to the inquiry-based learning were carried out for the whole class and all the events that took place with regard to the related activity were examined in the analysis of video-taped sample activities. Due to the fact that the class was crowded, six focus students were determined according to their scores of attitude scale (Scale for attitudes towards Science and Technology course). Among the six students, two of them got high scores, two of them got average scores and two of them got low scores from the attitude scale in comparison to the class average. In the selection of the focus students, the success and participation in Science and Technology course were attentively taken into consideration by consulting with the teacher in order to be in line with the attitude scale results. The semi-structured interviews conducted in the study were carried out only with the focus students before the actions started and the application finished completely. Also, the artifacts and student journals that are presented as samples belong to either focus students or their groups.The implementation of the study started on 3 November 2006 and ended on 26 January 2007 after a 12 week-implementation process. The data needed in order for the study to reach its determined purpose were obtained from the journals of the researcher and students, attitude scale, semi-structured interviews, photographs, video recordings, and artifacts. In the analysis of the qualitative data, descriptive analyses were used. The data obtained from the Scale for Attitudes towards Science and Technology course were analyzed and interpreted by using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) program.This study revealed that it is likely to organize inquiry-based learning activities that are appropriate to the learning areas and the acquisitions in those learning areas found in The Curriculum of the 5th Grade Primary Education Science and Technology Course. In this study, within the scope of 5th grade Science and Technology course, the activity plans and application samples that were prepared covering learning areas regarding both subject-matter (content) and skill, understanding, attitude and values are presented. The analyses conducted throughout the process carried out as action research indicated that the inquiry-based learning activities contributed to the development of students? scientific process skills and acquisition of science-technology-society-environment gaining. In addition, the scores of the Scale for Attitudes towards Science and Technology course revealed that the lessons conducted through inquiry-based learning approach affected the attitudes of students towards Science and Technology course in a positive way.