Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri

Abstract

Bireyi toplumun bir parçası haline getirmek okul ve bireyin çevresindeki eğitim ortamlarının düzenlenmesiyle gerçekleşir. Birey kendisini toplumun parçası hissettiği oranda, yaşam amacını da bulabilir. Toplumun bir parçası haline getirmek düşüncesindeki amaç, bireyin toplumsallaşmasıdır. Bireyin toplumsallaşması, eğitim ortamlarında bireye sorumluluk vererek gerçekleştirilebilir.Bu araştırmada, Sosyal Bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Bu araştırma, 2007?2008 öğretim yılında, Ankara ili Keçiören ilçe merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 13 ilköğretim okulunda, 20 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile yürütülmüştür. Öğretmen görüşlerini içeren veriler, yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Veriler öncelikle yazılı metinlere dönüştürülmüş, daha sonra kodlar, temalar ve gruplar oluşturularak bir kodlama anahtarı oluşturulmuştur.Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin hemen hepsi sorumluluk değerinin ilk önce ailede verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Toplumda karşılaşılan sorunlarının kaynağını, ailede verilmeyen ya da eksik verilen sorumluluk duygusu olarak değerlendirmişlerdir.Çalışmada, okulda verilen sorumluluk değeri eğitiminin öğretmenlerce önemli görüldüğü saptanmıştır. Ayrıca, öğretmenlerin Sosyal Bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasında ödevi hem değerlendirme hem de etkinlik aracı olarak kullandıkları belirlenmiştir. Ek olarak, öğretmenlerin büyük bir kısmı, öğrenci gözlemlerini en önemli değerlendirme aracı olarak kullandıklarını belirtmiştir. Öğretmenlerin alternatif değerlendirme yöntemlerini bildikleri ancak ya fazla zaman aldığı ya da iş yükü getirmesinden dolayı geleneksel değerlendirme yollarını uygulamayı tercih ettikleri ortaya çıkmıştır.Bunun yanında, öğretmenlerin Sosyal Bilgiler dersinde sorumluluk değeri kazandırırken bir takım sorunlarla karşılaştıkları belirlenmiştir. Ailelerin çocuklarına yeterli düzeyde sorumluluk eğitimi vermemeleri, okulda kazanılan davranışların ailede ve çevrede tekrar edilmemesi ve ders saatinin yeterli olmaması, öğretmenlerin ifade ettikleri sorunlar arasında sıralanabilir.Araştırmanın bulgularına göre yapılan öneriler arasında, ailelerin eğitime bakış açılarının bilinmesinin değerler eğitiminde önemli olması nedeniyle, aileler ile iletişimin arttırılması, Sosyal Bilgiler dersinde değer eğitiminde kullanılabilecek etkinlik sayısının arttırılması ve ders saatinin yeniden gözden geçirilip arttırılması gerektiği yer almıştır.Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilere sorumluluk kazandırılabilmesi için, kendisine yapmış olduğu davranışın sonucuyla birlikte yaşama fırsatı verilmeli, yapay bir yaşam alanı yerine edindiği değerleri gerçek yaşamda kullanması için gerekli olan fırsatlar yaratılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Değerler Eğitimi, Sorumluluk, Sorumluluk Değeri.

Making an individual a part of society can be achieved by the arrangement of educational environments in his school and surroundings. If an individual can feel a part of society, only then he can find the purpose of his life. The aim of this thought is to socialize the individual. The socialization of the individual can be realized by giving responsibility to the individual in educational environments.The purpose of this study is to determine the teacher?s opinions on the acquisition of responsibility value in the Social Studies Course. In this research was used descriptive method. This research was conducted with twenty Social Studies teachers at 13 primary schools in Ankara-Keçiören that are affiliated with the Ministry of National Education, in the educational year 2007-2008. The data of the research concerning the teacher?s opinion is collected by semi-instructed interviews. The data is analyzed descriptively. For this purpose, firstly, the data was transcripted, and then converted into codes, and themes and categories have been formed by bringing together related the code key.According to the studies findings, the majority of the teachers have mentioned that the value of responsibility initially must be given within the family. They also evaluate that a lot of problems which is confronted in society are results of his family?s deficiency in giving the sense of responsibility.In this study, it is determined that teachers think that the education of responsibility value is important. Furthermore, it is also ascertained that teachers use the homework as both an evaluation material and activity material in giving the value of responsibility during the Social Studies Course. In addition the majority of the teachers claim that they use their observation on students as the most important evaluation method. It also seems that teachers know alternative evaluation methods, but prefer using traditional evaluation methods since they take too much time and work.It is determined that teachers encounter some problems when giving responsibility value in Social Studies Courses. These problems include families not giving adequate responsibility education to their children, the behaviours being acquired in school but having not been used at home and in child?s surroundings and insufficient course time.According to the findings of the research, to solve these problems can offer several suggestions. Firstly, contacts with families should be improved since the views of families on education are important in teaching values. Secondly, the number of activities that can be used in teaching values in Social Studies Courses should be increased. Thirdly, the study times should be revised and increased.For students to acquire a sense of responsibility the student should be given the opportunity to live with the results of his behaviour in the real world not in an artificial habitat.Key Words: Social Studies Course, Education of Values, the Value of Responsibility