Abraham Tannenbaum`un üstün yetenek sınıflandırmasına giren örnek yetenek türlerinin toplumsal değeri üzerine bir araştırma

Abstract

Üstün yetenek ve üstün zekâ günümüzde giderek önem kazanan konulardır. Özellikle son yıllarda Türkiye'de de üstün yetenek ve üstün zekâ ile ilgili çalışmalar yoğunlaşmıştır. Ancak yine de Türkiye'de üstün yetenek üzerine yapılan çalışmaların sınırlı olduğu bilinmekte ve bu alandaki kuramların alan yazındaki eksikliği göze çarpmaktadır. Üstün yetenek alanında eksikliği hissedilen konulardan biri de Türkiye'de hangi yeteneklerin üstün yetenek olarak değerlendirildiği ve daha değerli sayıldığının bilinmemesidir.Toplumda hangi yeteneklerin daha fazla değer gördüğü noktasından yola çıkan, Abraham J. Tannenbaum üstün yetene konusunda örtülü bir kuram geliştirmiştir. Tannenbaum (1983), üstün yeteneği dört kategoride ele almıştır. Bunlar ender yetenek, artık yetenek, hisseli yetenek ve tuhaf yetenek türleridir.Bu çalışmada Abraham Tannenbaum'un üstün yetenek sınıflandırmasına giren örnek yetenek türlerinin toplumsal değerini ortaya koymak amacıyla, Abram J. Tannenbaum Yaklaşımı'nda yer alan yetenek türlerini bireylerin görüşleri alınarak nasıl derecelendirdikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak toplanan veriler ilgili kaynaklar ve anket sonuçlarına dayanmaktadır.Araştırma 2008 yılında, Eskişehir ilinde yaşayan 601 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Uygulanan anket, kişisel bilgilerin istendiği ve puanlama yapılması gereken 60 yetenek örneğinin olduğu iki bölümden oluşmaktadır. Veri toplama aracının geçerliğinin ve güvenilirliğinin sağlanmasına özen gösterilmiştir.Toplanan bilgilerin işlenmesi ve istatistiksel analizler SPSS paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler eşleştirilmiş t testi tekniğine dayanarak analiz edilmiştir. Değişkenler arasında anlamlı bir fark bulunup bulunmadığı .05 anlamlılık düzeyi alınarak belirlenmiştir.Yapılan veri analizlerinden sonra şu sonuçlara varılmıştır:?Katılımcılar ender yeteneklere diğer yeteneklerden daha fazla değer vermektedir.?Katılımcılar artık yeteneklere hisseli yeteneklerden ve tuhaf yeteneklerden daha çok değer vermektedir.?Katılımcılar hisseli yeteneklere tuhaf yeteneklerden daha fazla değer vermektedir.Hipotezler test edildikten sonra, katılımcıların her yetenek türüne verdikleri puanlar öğrenim durumuna ve cinsiyete göre karşılaştırılmıştır. Ender ve hisseli yeteneklere kadınlar, erkeklerden daha fazla değer vermektedirler. Hisseli ve tuhaf yeteneklere verilen puanlarda cinsiyete göre anlamlı bir fark çıkmamıştır. Dört yetenek türünde de öğrenim durumu hem de açısından önemli bir fark görülmemiştir.

According to some theorists, giftedness is a social construction. Therefore, while some types of talents have high value, others have little or no value in different socies. In fact, time, culture and geography can determine which aspects of human characteristics are talent or not talent.Tannenbaum (1983) proposed that giftedness has social value and according to this social value are considered either gifted or not gifted. In fact the social value of a talent determines its place in a talent hierarchy. According to Tannenbaum?s proposition, there exist four types of talent: Scarcity, surplus, quota and anomolous.In this study, the social value or the importance of different types were investigated among Turkish lay people. Consisting of 60 different types of talents, a scale was used to collect data. Participants included 601 people who lived in the city of Eskişehir. Data analysis showed that the scale was reliable with a .95 alpha level. Paired samples t-test analysis yielded that:?Scarcity talents had more value than the others?Surplus talents had more value than quota and anomolous talents?Quota talents had more value than anomolous talentsFurthermore, females attached more value to scarcity and surplus talents than did males, and people with less education attached more value to anomolus talents than people with high education.Findings show that the importance of each talent vary within a sciety both by gender and by educational status. Findings also show that most of the scale items talent classification propopsed by Tannenbaum.