Evli öğretmenlerin bağlanma stili, denetim odağı ve bazı nitelikleri açısından evlilik uyum düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, evli öğretmenlerin evlilik uyumlarının çeşitli değişkenler açısından araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada bağlanma stili, denetim odağı ve bazı nitelikler (cinsiyet, evlenme biçimi, evlilik süresi, çocuk sayısı, yaşadıkları evde kendileri ile birlikte yaşayan akrabalarının olup olmaması ve eşin çalışma durumu) açısından evlilik uyum düzeyi incelenmiştir.Araştırmanın çalışma grubu, 2007-2008 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul'un Gaziosmanpaşa, Üsküdar, Küçükçekmece, Bağcılar, Bayrampaşa ilçelerindeki ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan 390 öğretmenden oluşmuştur. Öğretmenlerin evlilik uyumu ile ilgili veriler ?Evlilik Uyum Ölçeği? (Tutarel-Kışlak, 1999), bağlanma stili değişkeni ile ilgili veriler ?Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri? (Sümer, 2006), denetim odağı ile ilgili veriler ?Denetim Odağı Ölçeği? (Dağ, 2002) ile toplanmıştır. Bazı niteliklere (cinsiyet, evlenme biçimi, evlilik süresi, çocuk sayısı, yaşadıkları evde kendileri ile birlikte yaşayan akrabalarının olup olmaması ve eşin çalışma durumu ) ilişkin verilerin toplanması için ise araştırmacı tarafından hazırlanan ?Kişisel Bilgi Anketi? kullanılmıştır.Araştırmada veri toplama araçları ile elde edilen verilerin çözümlenmesi ?SPSS for 16.0 Windows? paket programı kullanılarak bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi sırasında, betimleyici istatistiklerin yanı sıra bağlanma stiline göre evlilik uyumunun farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için Welch testi uygulanmış ve sonuçta çıkan anlamlı farklılığın hangi bağlanma stillerinden kaynaklandığının tespiti ise Tamhane's T2 testi sonuçlarına göre yapılmıştır. Denetim odağı, cinsiyet, yaşadıkları evde kendileri ile birlikte yaşayan akrabalarının olup olmadığı, evlilik biçimi ve eşin çalışma durumu değişkenlerine göre evlilik uyumunun önemli bir biçimde farklılaşıp farklılaşmadığı ise bağımsız gruplar arası t-testi ile belirlenmiştir. Ayrıca denetim odağı ile evlilik uyumu arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Momentler Çarpım korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Evlilik süresi ve çocuk sayısına göre evlilik uyum düzeyinin önemli bir biçimde farklılaşıp farklılaşmadığı ise Tek Yönlü Varyans Analizi ve sonrasında Tukey-HSD testi ile Pearson Momentler Çarpım korelasyon katsayısı kullanılarak ortaya konmuştur. Etki büyüklüğünün belirlenmesi için de Eta Squared (µ²) değerleri dikkate alınmıştır.Araştırmada evlilik uyumunun bağlanma stiline göre önemli bir biçimde farklılaştığı sonucu elde edilmiştir. Saplantılı bağlanma stiline sahip evli öğretmenlerin diğer bağlanma stillerine (güvenli, korkulu, kayıtsız) göre evlilik uyum düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca, korkulu bağlanma stiline sahip evli öğretmenlerin güvenli ve kayıtsız bağlanma stiline sahip olanlara göre evlilik uyum düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Evli öğretmenlerin evlenme biçimine, evlilik süresine ve çocuk sayısına göre de evlilik uyum düzeylerinin önemli bir biçimde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada evlenme biçimine göre anlaşarak evlenenlerin evlilik uyum düzeylerinin görücü usulü ile evlenenlere göre daha yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir. Evlilik süresi arttıkça da evlilik uyum düzeyinin düşme eğiliminde olduğu görülmektedir. Evlilik süresi ?0-2 yıl arası? olan evli öğretmenlerin evlilik uyum düzeyleri evlilik süresi ?10+ ile 15 yıl arası? ve evlilik süresi ?15+ ve yukarısı? olanların evlilik uyum düzeylerinden önemli bir biçimde daha yüksek bulunmuştur. Çocuk sahibi olmayan evli öğretmenlerin bir çocuk sahibi ve iki ve daha fazla çocuk sahibi olanlara göre evlilik uyum düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca araştırmada evli öğretmenlerin denetim odağı (içten denetim odağı ve dıştan denetim odağı), cinsiyet, eşin çalışma durumu (eşi çalışan evli öğretmenler ve eşi çalışmayan evli öğretmenler) ve yaşadıkları evde kendileri ile birlikte yaşayan akrabalarının olup olmaması değişkenlerine göre evlilik uyum düzeyinin önemli bir biçimde farklılaşmadığı bulunmuştur.

The present study aimed to investigate the marital adjustments of married teachers through various variables. During the study, the marital adjustment level was examined in terms of attachment style, locus of control, and some characteristics (gender, style of marriage, duration of marriage, number of children, whether the family lived together with other relatives, and the partner?s status of work).The sample of the present study included 390 teachers that worked in the education terms of 2007-2008, at the primary or secondary schools under The Ministry of National Education, that were in Gaziosmanpaşa, Üsküdar, Küçükçekmece, Bağcılar, and Bayrampaşa, the districts of İstanbul. The teachers? levels of marital adjustment were assessed by using ?Marital Adjustment Test? (Tutarel-Kışlak, 1999), data related to the attachment style variable was collected through ?Experiences in Close Relationships Inventory? (Sümer, 2006), and the data corresponding to locus of control were collected by using ?Locus of Control Scale? (Dağ, 2002). Finally, other characteristics (gender, style of marriage, duration of marriage, number of children, whether the family lived together with other relatives, and the partner?s status of work) were assessed through ?The Personal Information Questionnaire?, prepared by the author.The statistical analyses of the data collected through the assessment tools were conducted on the computer environment, by using ?SPSS for Windows, version 16.0? package program. During the data analyses, besides descriptive statistics, Welch test was conducted in order to determine whether marital adjustment differed according to the attachment style, and Tamhane?s T2 test was utilized in order to understand which attachment styles played role in the resulted significant difference. Moreover, whether the marital adjustment significantly differed in terms of locus of control, gender, whether the family lived together with other relatives and the partner?s status of work was examined via independent samples t-test. Furthermore, Pearson Product-Moment Correlation Coefficient was used in order to investigate the relationship between locus of control and marital adjustment. Besides, in order to investigate whether marital adjustment level significantly differentiated due to duration of marriage and number of children, One-Way Analysis of Variance, and subsequent Tukey-HSD test and Pearson Product-Moment Correlation Coefficient were utilized. Finally, effect size was determined via Eta Squared (µ²) values.The results of the present study revealed that marital adjustment significantly differed due to attachment style. Accordingly, married teachers who had preoccupied attachment style reported higher marital adjustment levels as compared to teachers who had other attachment styles (secure, fearful, and dismissing). Moreover, married teachers who had fearful attachment style reported higher marital adjustment levels as compared to those who had secure or dismissing attachment styles. The results further revealed that the marital adjustment levels of the teachers significantly differed due to their style of marriage, duration of marriage, and number of children. Regarding the style of marriage, participants who reported that they got married through commitment reported higher levels of marital adjustment as compared to the participants who indicated that they got married via family-initiated marriage Furthermore the results indicated that as the duration of marriage increased, marital adjustment level tended to decrease. Teachers who were married for ?0-2 years? were observed to have higher levels of marital adjustment as compared to teachers who had ?10-15 years? and ?more than 15 years? of marriage. Regarding number of children, teachers who did not have any children reported higher levels of marital adjustment than the teachers who had at least one child. Finally, marital adjustment levels of the married teachers were not observed to be significantly differentiating depending on locus of control (internal locus of control and external locus of control), gender, partner?s status of work (married teachers whose partners were working vs. married teachers whose partners were not working) and whether the family lived together with other relatives.