7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki değerleri kazanma durumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 7.sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersindeki değerleri kazanma düzeylerini ve değerleri kazanma düzeylerinde etkili olan faktörleri belirlemektir. Bu doğrultuda verilerin toplanmasında nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem deseni benimsenmiş, karma yöntem desenlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Nicel ve nitel veriler eş zamanlı olarak toplanmış, bilgiler ayrı ayrı analiz edilmiş ve daha sonra veriler bir araya getirilerek iki veri türü ilişkilendirilmiştir.Araştırmanın nicel boyutunda; 7. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerleri kazanma düzeylerini belirlemek amacıyla Beldağ (2012) tarafından geliştirilen Sosyal Bilgiler Dersi Değerler Eğitimi Ölçeği (SBDDEÖ), 2012-2013 eğitim öğretim yılı sonunda 462 tane 7. sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise 7. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerleri kazanma düzeyleri ve değerleri kazanma düzeylerini etkileyen faktörlere ilişkin 18 sosyal bilgiler öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: •7. sınıf öğrencilerine uygulanan SBDDEÖ'nden aldıkları toplam puanların aritmetik ortalaması 134,10; ortalama kazanım düzeyi yüzdesi %76,72'dir. Bu değerler; öğrencilerin değerleri kazanma düzeylerinin düşük olmadığını ve kısmen yeterli olduğunu göstermektedir. Görüşme yapılan sosyal bilgiler öğretmenleri ise çoğunlukla; 7. sınıf öğrencilerinin değerleri kazanma düzeylerinin yetersiz ve kısmen yeterli olduğunu belirtmiştir. Öğretmenlerin görüşleri ve 7. sınıf öğrencilerine uygulanan SBDDEÖ'nden elde edilen sonuçlar karşılaştırıldığında, 7. sınıf öğrencilerinin öğretmenlerinin düşündüğü kadar değerleri kazanma düzeylerinin yetersiz olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.•Öğrencilere uygulanan ölçekte 7.sınıf öğrencilerinin cinsiyet değişkenine göre tüm değerlerde; aile aylık gelir durumu değişkenine göre barış, adil olma, farklılıklara saygı, dürüstlük; baba öğrenim düzeyi değişkenine göre barış, adil olma, bilimsellik, farklılıklara saygı; I. dönem Sosyal Bilgiler dersi başarı notu değişkenine göre barış, adil olma, farklılıklara saygı, dürüstlük, bilimsellik, vatanseverlik; anne öğrenim düzeyi değişkenine göre ise yalnızca bilimsellik değerinde anlamlı farklılıkların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenleri, 7.sınıf öğrencilerine uygulanan ölçekte cinsiyet değişkeni haricindeki diğer tüm değişkenlerin (aile aylık gelir durumu, anne ve baba öğrenim düzeyi, Sosyal Bilgiler dersi başarı notu ) öğrencilerin değerleri kazanma düzeylerini etkilediğini belirtmişlerdir. Öğretmenler değer kazanma sürecinde okul dışında etkili olduğunu düşündükleri faktörleri, okul içinde etkili olduğunu düşündükleri faktörlere göre daha çok vurgulamışlardır.•Öğrencilere uygulanan ölçekte 7.sınıf öğrencilerinin; Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerler arasında kazanım düzeyi yüzdesi sırasıyla en düşük estetik (%69,5) ve vatanseverlik (%70,8); en yüksek ise barış (%82,84) ve adil olma (%81,7) değerlerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenleri ise; 7. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde zor kazandığını düşündükleri değerler arasında en çok adil olma ve farklılıklara saygı, kolay kazandığını düşündükleri değerler arasında ise vatanseverlik ve bilimsellik değerlerinin olduğunu belirtmişlerdir. Öğretmenlerin kolay ve zor kazanıldığını düşündükleri değerler ile öğrencilerin değerleri kazanma düzeylerini gösteren ölçekten elde edilen verilerin örtüşmediği sonucuna ulaşılmıştır. •Sosyal bilgiler öğretmenleri, 7.sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerleri kazanmaları sürecinde daha çok aile ve öğrenciden kaynaklanan sorunlar yaşamaktadırlar. Bunların yanı sıra eğitim sisteminden ve çevreden kaynaklanan sorunlar da bulunmaktadır. Öğretmenler, yaşanan sorunlar arasında en az sayıda öğretmenden kaynaklanan sorunları vurgulamışlardır. •7.sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerleri kazanmaları sürecinde yaşanan sorunların çözümüne ilişkin öğretmenler; Milli Eğitim Bakanlığı'na, ailelere, devletin politika anlayışına, öğretmenlere, okul yönetimine ve çevreye yönelik öneriler getirmişlerdir.

The purpose of this study is to determine how much 7th grade students gained values in social studies course and the factors affecting levels of gain values. Thus, of the converging parallel pattern mixed methods design, which is a method collecting quantitative and qualitative data was used to collect data. Quantitative and qualitative data were collected simultaneously was adopted; data were analyzed separately, and then the data was associated with combining the two data types. In the Research's the quantitative dimension; at the end of 2012-2013 academic year, the Social Studies Education of Values Scale (SSEVS) developed by Beldağ (2012) was administered 462 7th grade students to determine what levels 7th grade students gained the values in social studies course. In the qualitative dimension of the study, 18 social studies teachers were had semi-structured interviews about the level of values which 7th grade students gained, and the factors affecting the level of values gained. In this study, the following conclusions were reached: •The arithmetic average of total score of 7th grade students from SSEVS applied to them is 134.10; the average percentage gain level is 76.72%. These values indicate the levels of gaining values of students are not low, and that is partly sufficient. Most of social studies teachers interviewed stated the levels of gaining values of students are insufficient and partially sufficient. When teachers' opinions and the results of SSEVS applied to7th grade students were campared with each other, it was concluded that the levels of gaining values of 7th grade students are not insufficient as the teachers' claims.•In the scale applied to the students in the 7th grade students, it was concluded that in all values according to gender; According to the monthly income of the family status variables there were significant differences among peace, fairness, respect for diversity, integrity; According to the father's educational level variable, there were significant differences among peace, fairness, science, respect for diversity; according to the First semester social studies' success status, there were significant differences among peace, fairness, respect for diversity, integrity, science, patriotism; According to the mother's educational level variables there was only scientific value. The teachers of social studies stated that all other variables (family income, the education level of mother and father, the grade of social studies) except gender of the scale applied to 7th grade students affected the students' value of winning levels. In the process of appreciation, teachers emphasized the factors which are considered to be effective outside of schools more than those that are considered to be effective in schools. •According to the scale applied to students, the lowest percentage as aesthetics (69.5%) and patriotism (70.8%) ; the highest percentage as the peace (82.84%) and fairness (81.7%) were reached respectively as the conclusions of acquisition levels over values of social studies among 7th grade of those. The social studies teachers stated that the hardest-earned values can be interpreted as being fair and respect to diversity while the easiest values can be said as the patriotism and being scientific. It was concluded that the easy and hard-earned values that were indicated by teachers and the data obtained from the scale were found as incompatible. •During the process of acquiring the values in the lessons of Social Studies over 7th grade students, teachers faced the problems caused by students and the family more. In addition to those, the problems arising from the education system and environment can be seen. Teachers emphasized a small number of problems caused by them. •The teachers made recommendations for the solutions of the problems that are seen in the process of acquiring the values in Social Studies lessons over 7th grade students devoted to Ministry of Education, parents, the politic understanding of the state, teachers, school management and environment.