Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların hayali oyun davranışlarının çeşitlendirilmesinde ipucunun giderek arttırılmasıyla öğretimin etkililiği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocukların hayali oyun davranışlarının çeşitlendirilmesinde ipucunun giderek arttırılmasıyla öğretimin etkililiğini incelemektir. Araştırma kapsamında araştırmaya katılan çocuklara belirlenen oyun teması içerisinde hayali işlevsel oyun (oyuncaklarla oynanan kurgusal oyun) davranışları öğretilmiştir. Araştırmada aynı zamanda belirlenen oyun teması içerisinde hedeflenen oyun davranışlarının sözel ifadelerini içeren eylemlerin adlandırılmasına ilişkin hedeflenmeyen bilgi sunumu gerçekleştirilmiş, bu eylemlerin genelleme oturumlarında ise çoklu örnekler kullanılmıştır. Araştırma tek denekli araştırma yöntemlerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmaya 3-6 yaş aralığında, OSB olan üç erkek çocuk katılmıştır. Araştırma bulguları, tüm katılımcıların oyun teması içerisinde hedeflenen oyun davranışlarını kazandıklarını, kazandıkları bu davranışları farklı araç-gereçler arasında genellediklerini ve öğretim oturumları sonlandırıldıktan 1, 2 ve 3 hafta sonra da sürdürebildiklerini göstermektedir. Ayrıca, katılımcıların hedeflenmeyen bilgi edinim düzeylerinde artış görülmüş ve katılımcılar öğrendikleri eylemleri çoklu örneklere genellemişlerdir. Katılımcıların anne ve babalarından toplanan sosyal geçerlik verileri ise araştırmanın sosyal açıdan güçlü olduğunu göstermektedir. Anahtar Sözcükler: Otizm spektrum bozukluğu, İpucunun giderek arttırılmasıyla öğretim,Oyun davranışları, Hedeflenmeyen bilgi, Çoklu örnekler

The aim of the study is to examine the effectiveness of least to most prompting procedure teaching strategy in varying pretend play behaviors of children with autism spectrum disorder (ASD). Pretend functional play behaviors (fictional play with toys) are thought under pre-determined play-theme to the children in the study. Untargeted information presentation related to naming of the actions including verbal expression of targeted play behaviors in pre-determined play-theme was carried out and multiple examplars were used in generalization sessions of these actions. A multiple probe design across participant was used in the study. Three boys, with ASD, the age of whom ranges from 3 to 6 attended the study. The results of the study showed that all the participants gained pretend play behaviors which were targeted in play-theme, generalized these behaviors among different equipment and sustained these behaviors about 1, 2 and 3 weeks after teaching sessions ended. Besides, increase in untargeted information acquisition level of participants was observed and they non-generalized the acquisition to multiple examplars. Social validity data gathered from parents of the participants revealed that the study is strong from social validity. Keywords: Autism spectrum disorder, Least to most prompting teaching, Play behavior, Untargeted information, Multiple sample