Lise öğrencilerinin tükenmişliğini yordamada yetkinlik beklentisi, öz düzenleme, sosyal karşılaştırma ve bilişsel esnekliğin rolü

Abstract

Bu araştırmada; lise öğrencilerinde tükenmişliğin alt boyutu olan tükenme, inancını kaybetme ve indirgenmiş öz yetkinlik düzeylerini cinsiyete göre incelemek ve yetkinlik beklentisi, öz düzenleme, sosyal karşılaştırma ve bilişsel esneklik değişkenlerinin öğrenme tükenmişliğini yordamadaki rolünü belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın verilerini toplamak için Maslach Tükenmişlik Envanteri- Öğrenci Formu, Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği, Öz Düzenleme Ölçeği, Sosyal Karşılaştırma Ölçeği, Bilişsel Esneklik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. 2200 lise öğrencisinden toplanan verilerin analizinde korelasyon katsayıları, adımsal regresyon analizi, T testi ve betimsel istatistikler işe koşulmuştur. Yapılan analizlerde anlamlılık düzeyi .05 olarak alınmıştır. Araştırmada, lise öğrencilerinin inancını kaybetme düzeyinin orta düzeyin biraz üstünde; tükenme düzeyinin orta düzeyde ve indirgenmiş öz yetkinlik düzeyinin orta düzeyin biraz altında olduğu bulunmuştur. Ayrıca kız lise öğrencilerinin tükenme ve indirgenmiş öz yetkinlik düzeylerinin erkek lise öğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksek olduğu; inancını kaybetmenin ise cinsiyet açısından anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Son olarak öz düzenleme, yetkinlik beklentisi ve bilişsel esnekliğin tükenme, inancını kaybetme ve indirgenmiş öz yetkinliğin üçünü de anlamlı düzeyde yordadıkları; ancak sosyal karşılaştırmanın sadece indirgenmiş öz yetkinliği anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur.

In this study, it was aimed to investigate whether the level of exhaustion, cynicism, and reduced efficacy among participants differed according to gender; and to reveal the predictive role of self-efficacy beliefs, self-regulation, social comparison and cognitive flexibility for each dimension of student burnout.Participants comprised of 2200 high school students. Data was collected by means of Maslach Burnout Inventory- Student Form, Adolescent Self Efficacy Scale, Self Regulation Scale, Cognitive Flexibility Scale, Social Comparison Scale and Demographic Information Form. Correlation analysis, stepwise regression analysis and T test were conducted for data analysis and significance level of .05 accepted.Findings showed that cynicism among the participants was slightly above moderate level; exhaustion was moderate level and reduced efficacy was slightly below the moderate level. It was found that exhaustion and reduced efficacy level of female participants was significantly higher than male participants, and cynicism didn't differ significantly according to gender. According to the results of the stepwise regression analysis self-regulation, self-efficacy beliefs and cognitive flexibility predicted exhaustion, cynicism and reduced self-efficacy significantly whereas social comprison predicted only reduced self-efficacy significantly.