Anadili Türkçe olan akıcı tip afazili bireylerin adlandırma ve tekrarlama etkinliklerinde parafazi kullanımlarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Ted ANADİLİ TÜRKÇE OLAN AKICI TİP AFAZİLİ BİREYLERİN ADLANDIRMA VE TEKRARLAMA ETKİNLİKLERİNDE PARAFAZİ KULLANIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ NEZİHE ÇITAV Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapistligi Anabilim Dalı Danışman: Yard. Doç. Dr İlknur MAVİŞ 2004 Anahtar Kelimeler: akıcı tip afazi, parafazi, Türkçe, adlandırma, tekrarlama Bu çalışmanın amacı anadili Türkçe olan akıcı tip afazili bireylerin adlandırma ve tekrarlama etkinliklerinde parafazi kullanımlarının değerlendirilmesidir. Araştırma durum saptamaya yönelik olarak ve betimsel yönteme göre desenlenmiştir. Çalışma grubunu İstanbul Çapa Tıp Fakültesi Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Bölümü, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Bölümü ve Eskişehir Osmangazi Tıp Faküllcsi'nin Nöroloji Servisi 'ne' ne başvuran, beyin krizine bağlı olarak akıcı afazi tanısı alan, daha önce konuşmaya yönelik bir terapi almamış, ana dili Türkçe olan, kriz sonrası erken evre içinde olan ve birinci dereceden görsel veya işitsel duyu kaybına sahip olmayan 8 vaka oluşturmuştur. Araştırmada Anadolu Üniversitesi Dilkom öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. İlknur Maviş tarafından geliştirilen `Afazili Vakada Dil ve Konuşma Değerlendirme Aracı` Pilot Çalışması' nm (2003) `tekrarlama ve resme bakarak adlandırma'' alt testleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler betimsel istatistik yöntemleri ile değerlendirilerek yorumlanmış, tablo ve grafikler aracılığıyla tir. Araştırmanın birinci amacı olarak akıcı afazili bireylerin resme bakarak adlandırma ve tekrarlama etkinliğindeki performanslarına bakılmıştır. İkinci olarak adlandırma ve tekrarlamadaki parafazi üretimlerinin tiplerine göre dağılımları incelenmiştir. Ayrıca vakalara göre parafazi kullanımlarının nasıl yoğunlaştığına ve son olarak formal, mikst ve fonemik tipte parafazi bulgularında hataların ne şekilde yapıldığına bakılmıştır. ^ Anadili Türkçe olan akıcı afazili bireylerin resme bakarak adlandırma ve tekrarlama etkinliğindeki performanslarının düşük olduğu bulunmuştur. Transkortikal duyusal afazi tipinde görülen tekrarın korunma özelliğine uygun düşen bir bulguya rastlanmamıştır. Adlandırma etkinliğinde parafazi dışında gözlenen hata lafı dolaştırma hatası olurken tekrarlama etkinliğinde yer alan sözcük öbeklerinin tekrarında parafazinin dışında göze çarpan diğer hata eksiltme hatası olmuştur. Adlandırmada ortaya çıkan parafazi hatalarının ağırlıklı olarak neolojistik, tekrarlamada ise fonemik kullanımlara yoğunlaştığı, her iki hata tipinin subleksikal hata türüne ait olduğu ve bu bilgilerin araştırmaya katılan vakaların Wemike ve kondüksiyon tipi afazili bireyler olduğunu doğruladığı belirlenmiştir. En az gözlemlenen hata tipi ise mikst tip parafazi olmuştur. Anadili Türkçe olan akıcı tip afazili bireylerin ürettiği parafazilerde hata yerlerinin daha çok sözcük sonuna doğru olduğu belirlenmiştir

Ill ABSTRACT Master Of Science Thesis THE ASSESSMENT OF THE PARAPHASIA ERRORS IN NAMING AND REPETITION TASKS IN TURKISH INDIVIDUALS WITH FLUENT APHASIA NEZİHE ÇITAV Anadolu University Institute of Medical Sciences Department of Speech and Language Therapy Supervisor: Asst Prof. İLKNUR MAVİŞ 2004 Key words: fluent aphasia, paraphasia, Turkish, naming and repetition The purpose of this study was to assess the paraphasia errors in naming and repetition tasks for Turkish individuals with fluent aphasia. The present study is a descriptive one including eight acute-term patients with fluent aphasia. The inclusion criteria for the patients were; (I) not to have any speech therapy before, (2) not to speak other languages except Turkish, and (3) not to have primary visual or auditory deficiencies. Patients were assessed in the department of Neurology and Behavior Disorders of İstanbul Çapa Faculty of Medicine, in the department of Neurology,of Cerrahpaşa Faculty of Medicine, and in the Neurology Service of Eskişehir Osmangazi Faculty of Medicine. Repetition and naming tasks taken from 'Language and Speech Assessment Test for the Individuals with Aphasia: A Pre-form` (Mavis, 2004) were used in the study. The data were described by percentages and frequencies and demonstrated by tables and graphics. The primary purpose of the research was to assess performance of fluent aphasic patients in naming and repetitions tasks, and to classify paraphasia errors. Besides, the distribution of paraphasia use onto the subjects was determined. Where formal, mixed and phonemic errors occur in paraphasias was observed. The study revealed that the fluent aphasic subjects performed poor in naming and repetition. There was no evidence for the existence of a transcortical sensory aphasia among the patients since none of them performed good at repetition. In naming task, it was found that circumlocution errors were made and in repetition task, omission errors occurred. In naming, paraphasic errors were mainly neologjstic whereas in repetition they were phonemic, both of which belong to sublexical error type. As stated in the literature, the error types are closely associated to Wernicke and Conduction Aphasic individuals. Mixed type of paraphasia was the least observed error type. Another finding of the study was that errors occurred towards the end of words which confirmed the patients were fluent aphasic patients.