Öğretmenlerin kekeleyen öğrencilere ve kekeleyen öğrencinin ebeveynine karşı tutumlarının betimlenmesi

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ OZU ÖĞRETMENLERİN KEKELEYEN ÖĞRENCİYE VE KEKELEYEN ÖĞRENCİNİN EBEVEYNİNE KARŞI TUTUMLARININ BETİMLENMESİ Nergis TÜRKÖZ Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eylül 2004 Danışman: Yrd. Doç. Dr. İlknur MAVİŞ Bu çalışma öğretmenlerin kekeleyen öğrencilere ve ebeveynlerine karşı sergiledikleri tutumlan belirlemek amacıyla yapılmış ve bu tutum ve davranışlar arasında bazı değişkenlere göre (cinsiyet, yaş, öğretim kademesi, mesleki kıdem, özel eğitimle ilgili ders alıp alma ve kekeleyen öğrenci ile olan deneyim) anlamlı fark olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın evrenini Eskişehir ili Tepebaşı Eğitim Bölgesindeki tüm ilköğretim ve ortaöğretim devlet okullarındaki öğretmenler oluşturmuştur. Örneklem grubu seçim ölçütü olarak belirlenen 'gönüllü olmak' ilkesine göre 136 kadın 97 erkek olmak üzere 233 öğretmenden oluşmuştur. Milli Eğitim Müdürlüğünden alınan izinle anket uygulaması öğretmenlerle birebir görüşülerek gerçekleştirilmiştir. -^p^f^^^^^^^^ Bu araştırma ile elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir:1. Öğretmenlerin kekeleyen öğrencilere yönelik toplam tutum puanlarının olumlu ve orta düzeyin üzerinde olmasma rağmen, bazı maddelere ilişkin olumsuz tutumlar elde edilmiştir. 2. Öğretmenlerin kekeleyen öğrencinin ebeveynine yönelik toplam tutum puanlarının olumlu olduğu anlaşılmıştır, ancak sadece bir maddede olumsuz tutum sergiledikleri bulunmuştur. 3. Öğretmenlerin cinsiyetinin, yaşının, çalıştıkları öğretim kademesinin, mesleki kıdemlerinin, özel eğitim ile ilgili ders alıp almamalarının ve kekeleyen bir öğrenci ile olan deyimlerinin kekeleyen öğrenciye ve kekeleyen öğrencinin ebeveynlerine yönelik tutumlarım etkilemediği görülmüştür. 4. Öğretmenler kekemeliğin Allahtan gelmediğine, kötü bir alışkanlık olmadığına ve ebeveynin aşın yumuşak davranmasından kaynaklanmadığına inanırlarken; kekemeliğin irsi, nörofizyolojik, psikolojik bir bozukluk olması, ebeveynin aşın sert davranması ve ani bir korkmadan meydana geldiği konusunda kesin bir ifade kullanmayarak kararsız kaldıklan görülmüştür. Sonuç olarak öğretmenler kekeleyen öğrencilere ve ebeveynlerine karşı olumlu tutumlar sergileme eğilimindedirler, ancak bazı maddelerdeki olumsuz tutumlanmn öğrencide yetersizlik duygusu, korku, kaygı gibi ruhsal sorunlara yol açabileceği düşünülmektedir. Öğretmenlerin olumlu tutumlanna rağmen var olan olumsuz tutumlann, kekemelik konusundaki bilgi eksikliğinden kaynaklandığı, bu yüzden de öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinde kekemelik konusunda bilgilendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. ıı

THESIS OF MASTER DESCRIBING ATTITUDES OF TEACHERS TOWARD STUDENTS WITH STUTTERING AND THEIR PARENTS Nergis TÜRKÖZ Speech and Language Therapy Program Anadolu University - The Institute of Health Sciences, September 2004 Advisor: Assist. Prof. İlknur MAVİŞ The purpose of this study is to explore attitudes of teachers toward students with stuttering and their parents. This study also investigated some teacher variables (gender, age, school-level, teaching experience, taking special education course, and experience with students with stuttering) to find out whether these variables have impact on teachers' attitudes and behaviors. Participants of the study were 233 teachers including 136 female and 97 male, working at elementary, middle, and high schools of Tepebaşı School District in Eskişehir. After getting required permission from legal institutions, surveys were administered individually to teachers. The followings summarize the results gathered from the current study; 1. Teachers, in general, showed positive attitudes toward students with stuttering. Negative attitudes on some items were also expressed by teachers. in2. Teachers, in general, showed positive attitudes toward parents of students with stuttering. They showed negative attitudes in only one item. 3. It was also found that teacher variables (gender, age, school-level, teaching experience, taking special education course, and experience with students with stuttering) do not influence teachers' attitudes. 4. While teachers believed that stuttering is not caused by either God or lack of parents' toughness and not a bad behavioral pattern, they were undecided whether stuttering is a heritable, neuropsychological, and psychological disorder, or caused by having tough parents or sudden fear. In conclusion, teachers showed positive attitudes toward students with stuttering and their parents. However, it is thought that teachers' negative attitudes on some items might cause some problems in students such as sense of inefficiency, fear, and anxiety. It was also thought that teachers' negative attitudes are results of teachers' lack of knowledge on stuttering; therefore, teachers should be informed on stuttering at pre-service level and during in-service. IV