İlköğretim çağı çocukların kekeleyen yetişkin bireylere yönelik algılarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi İLKÖĞRETİM ÇAĞI ÇOCUKLARIN KEKELEYEN YETİŞKİN BİREYLERE YÖNELİK ALGILARININ BELİRLENMESİ A. BANU TURAN Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ahmet KONROT 2004 Bu çalışmada ilköğretimin 5, 6 ve 7. sınıflarına devam etmekte olan çocukların kekeleyen bireyleri nasıl algıladıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. 5, 6 ve 7. sınıfların tümüne ve şubelere ayrılarak bakıldığında, kullanılan skaladan elde edilen toplam puanlar temel alınarak kekeme bireyleri algılamalarının kekeme olmayan bireyleri algılamalarından farklı olup olmadığına; kullanılan skalanm her bir sıfat çifti için elde edilen puanlar temel alınarak kekeme bireyleri algılamalarının kekeme olmayan bireyleri algılamalarından farklı olup olmadığına; kekeleme davranışını zekaya mı, kişiliğe mi ait bir özellik olarak algıladıklarına ilişkin bilgi edinilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, her kademeden 'a' ve 'b' olarak iki şube çalışma grubumuzu oluşturmuştur, 'a' şubelerinin akıcı olmayan konuşmanın yer aldığı video kaydını, 'b' şubelerinin tutuk konuşmanın yer aldığı konuşma kaydını izlemeleri sonrasında konuşmacıyı 12 sıfat çifti için değerlendirmeleri istenmiştir. Değerlendirmelerin analizi sonucunda, ilköğretimin 5, 6 ve 7. sınıflanndaki çocukların tümüne bakıldığında, kekeme olan bireyi algılamaları ile kekeme olmayan bireyi algılamaları arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark bulunamamıştır. Şubelere ayrılarak bakıldığında da, istatistiki açıdan anlamlı bir fark görülmemiştir. Algılamaları ortaya koymak için kullanılan 12 sıfat çiftinin her birinin analizi yapılarak ilköğretimin 5, 6 ve 7. sınıflanndaki çocukların tümüne bakıldığında, tutuk konuşmayı izleyen çocukların akıcı konuşmayı izleyen çocuklara göre kekeleyen bireyi, istatistiki şekilde anlamlı olarak daha 'özürlü' ve 'şakacı olmayan' olarak tanımlamalarına karşın yine akıcı konuşmayı izleyen çocuklara göre daha 'rahat', 'arkadaş canlısı', 'cesur' ve 'güvenilir' olarak da tanımladıkları görülmüştür. Şubelere ayrılarak bakıldığında ise, 6. sınıflarda tutuk konuşmayı izleyenlerin konuşmacıyı, akıcı konuşmayı izleyenlerden daha 'rahat' olarak algıladıkları görülmüştür. 5. sınıflarda tutuk konuşmayı izleyenlerin konuşmacıyı, akıcı konuşmayı izleyenlerden daha 'şakacı değil' olarak tanımladıkları belirlenmiştir. 6. ve 7. sınıflarda tutuk konuşmayı izleyenlerin konuşmacıyı, akıcı konuşmayı izleyenlerden daha 'özürsüz' olarak algıladıkları görülmüştür. 7. sınıflarda tutuk konuşmayı izleyenler konuşmacıyı, akıcı konuşmayı izleyenlerden daha 'akıllı' olarak nitelendirmişlerdir. 5. sınıflarda tutuk konuşmayı izleyenler konuşmacıyı, akıcı konuşmayı izleyenlerden daha 'güvenilir' olarak değerlendirmişlerdir. Bununla birlikte ilköğretimin 5, 6 ve 7. sınıflanndaki çocuklann tümüne bakıldığında, tutuk konuşmayı izleyen çocuklann akıcı konuşmayı izleyen çocuklara göre kişilik ile ilgili sıfat çiftleri için istatistiki açıdan daha yüksek (olumlu) puanlar elde ettikleri belirlenmiştir. Zeka ile ilgili sıfat çiftleri için yapılan analizde ise, istatistiki açıdan anlamlı bir fark bulunamamıştır. Şubelere aynlarak bakıldığında da, tutuk konuşmayı izleyen çocuklar ile akıcı konuşmayı izleyen çocuklar arasında hem kişilik hem de zeka ile ilgili sıfat çiftleri için istatistiki açıdan anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Anahtar Kelimeler: Kekemelik, Okul çağı çocuktan, Algı, Tutum il

ABSTRACT Master of Science Thesis SCHOOL-AGE CHILDREN'S PERCEPTIONS OF A PERSON WHO STUTTERERS A. BANU TURAN Anadolu University Institute of Medical Sciences Department of Speech and Language Therapy SupervisonAhmet KONROT, Prof, phD 2004 This study intended to find the perceptions of children attending 5th, 6th, and 7th grades about the stuttering individual. We investigated all classes individually and generally and we tried to find out 1. if the perceptions about the stuttering individual differ from the nonstuttering individaul by looking at the total points of the scale. 2. if the perceptions of the stuttering individual differ from the nonstuttering individual by looking at the points for each adjective pairs. 3. if stuttering behaviour is attributed to intelligence or personality. In this direction we divided each class to two groups, `a` and `b`. Group `a` watched the nonfluent speech,and group `b` watched the fluent speech. Then we asked each group to match 12 adjective pairs. After the analysis when we looked at 5th, 6th and 7th grades totally, no significance was found between the perceptions about the stuttering and the nonstuttering individual. When we looked at two groups seperately, there was no significance between the groups. When we looked at each adjective pairs seperately, we found that the children watching the nonfluent individual found him more `impaired`, `poor sense of humor` and also `relaxed`, `friendly`, `brave`, `credible`. Findings indicate that the 5th graders watching the nonfluent individual judged him to have more `poor sense of humor`, and to be more `credible`. The 6th graders watching the nonfluent individual judged him to be more relaxed. The 6th and 7th grade students watching the nonfluent individual judged him as `not impaired`. The7th graders watching the nonfluent individual judged him to be more `intelligent`. Nevertheless, when we looked at all grades, the children watching the nonfluent speech gave more positive points to the adjective pairs about personality. No significance was found for intelligence. When we looked at each group for intelligence and personality, no statistical significance was found. Keywords: Stuttering, School Age Children, Perception, Attitude 111