Erken Dil Gelişimi Testi- Üçüncü Edisyon`un [Test of Early Language Development-Thırd Edıtıon (TELD-3)] Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik ön çalışması

Abstract

Çocuklarda dil bozukluklarının erken tanılanması sayesinde etkin ve erken bir müdahale sağlanabilir. Erken tanı sayesinde yapılan müdahale ve gerekli ek destekle çocuğun yaşam kalitesi artar, sosyal ve duygusal problemlerin önüne geçilebilir ve öğrenmeye temel olan okuma ve yazma gibi akademik becerilerinde yaşanabilecek sıkıntılar önlenebilir. Farklı bir kültür ve dil için geliştirilmiş ölçme araçlarının başka bir dile uyarlanmasında uyulması gereken bir takım ölçütler bulunmaktadır. Bir ölçme aracının Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlanmaksızın, geçerlik ve güvenirliği sağlanmadan kullanılmasının yol açacağı bir takım sakıncalar bulunmaktadır. Bu çalışma, Erken Dil Gelişimi Testi-Üçüncü Edisyon'un (TELD-3) Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlanması, güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı haline getirilme sürecini kapsamaktadır.Test farklı yaş gruplarından ve farklı demografik gruplardan toplam 359 kişiye uygulanmıştır. Testin uyarlama çalışmasında, uluslararası test uyarlama ilkeleri dikkatle uygulanmıştır. Testin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına tüm örneklem grubu dâhil edilmiştir. Güvenirlik analizi yöntemleri farklı demografik alt gruplara uygulanmış ve değerler oldukça yüksek bulunmuştur. Geçerlik çalışmasında testin normal dil gelişimi gösteren ve göstermeyen grupları iyi şekilde ayırt edebildiği, alternatif formlarının birbirleriyle yeterli düzeyde uyumlu olduğu ve gelişimsel bir test olduğu için yaşla korelasyonunun da yüksek olduğu ortaya koyulmuştur. Yapılan madde analizi sonucunda madde güçlük ve madde ayırt edicilik değerleri kabul edilebilir sınırların dışında olan maddeler gözden geçirilmiştir.Ön çalışma sonucunda testin Türk dili ve kültürüne uygun, çok yüksek düzeyde güvenirliği ve yeterli düzeyde geçerliliğe sahip olduğu ve norm puanlarını belirlemek amacıyla yapılacak çalışma için testin kullanıma hazır olduğu belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: çocukluk çağı dil bozuklukları, erken çocukluk dönemi dil gelişim testi, uyarlama, geçerlik, güvenirlik

Effective and early intervention can be maintained by early diagnosis of language disorders in children. Through early intervention and additional support, child?s quality of life increases, social and emotional problems can be achieved and difficulties that can be seen in academic skills such as reading and writing can be prevented. There are some criterion necessary to follow in adapting measurement tools that are developed for a different culture and a language to another language. There are some objections to using a measuring tool without adapting it to Turkish language and Turkish culture without determining validity and reliability. This study includes the adaptation of Test of Early Language Development (TELD-3) to Turkish language and Turkish culture, and the validity and reliability study.This test was applied to 359 individual gathered from different age groups with different demographical characteristics. While adapting the test, international test adapting principles were carried out. The entire sample group was included in the study of validity and reliability of the test. Reliability analyzing methods were administered to different demographic subgroups and the values have been found very high. In the study of validity, it was proved that the test can distinguish the groups that demonstrate normal language development and that are not. There is sufficient coherence between the alternative forms and the correlation with the age is high. Besides, item difficulty and item discrimination was determined.The results of the study showed that the test is convenient for Turkish language and culture, with its high reliability and sufficient validity. The test is ready to be used in the study with defined norm scores.Keywords: childhood language disorders, test of early language development, adaptation, validity, reliability.