Kapsamlı afazi testinin (CAT-TR) türkçeye uyarlanması: imgelem, tanıdıklık, edinim yaşı ve adlandırma uyumu çalışmaları

Abstract

Alanyazında mevcut olan afazi bataryalarının değerlendirme işlevini tam olarak yerine getirip getiremediği endişesi, beyin hasarlarının iletişime ve dil işlevlerine etkisini araştıran diğer ölçüm araçlarının geliştirilmesi ve kullanılması ihtiyacını doğurmuştur. Bunun sonucunda ülkeler arasında paylaşımı öngörülen tek tip bir değerlendirme aracı olarak seçilmede CAT (Comprehensive Aphasia Test) öne çıkmıştır. CAT'in Dil Bataryası Bölümünde yer alan sözcükleri imgelem, tanıdıklık, edinim yaşı ve adlandırma uyumu yordayıcılarına göre belirlemeyi amaçlayan bu çalışmada 71 katılımcı 236 sözcüğün imgelem, tanıdıklık ve edinim yaşı değerlendirmesinde, 40 katılımcı da 244 resmin adlandırma uyumu değerlendirmesinde yer almıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda sözcüklerin imgelem, tanıdıklık, edinim yaşı ve adlandırma uyumu (yüzde ve H istatistik) değerleri belirlenmiş ve söz konusu değişkenler arasındaki korelasyonlar Spearman's rho testiyle analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda imgelem değeri arttıkça tanıdıklık değerinin de arttığı; edinim yaşı değeri arttıkça imgelem ve tanıdıklık değerlerinin azaldığı gözlenmiştir. Buna göre erken edinilen sözcüklerin geç edinilen sözcüklere oranla zihinde daha kolay imaj yarattığını ve daha tanıdık olduğunu söylemek mümkündür. Adlandırma uyumu (%) değeri arttıkça imgelem değerinin de arttığı; ancak edinim yaşı değerinin azaldığı tespit edilmiştir. Buna göre zihinde daha kolay imaj yaratan ve daha tanıdık olan sözcüklere ait resimlerin adlandırılmasında katılımcılar arasındaki adlandırma uyumu, diğerlerine oranla daha yüksektir. Söz konusu resimlere ait sözcüklerin daha erken yaşlarda edinildiği düşünülmektedir. Adlandırma uyumu hesaplamaları (yüzde ve H istatistik) arasında ise negatif korelasyon gözlenmiştir; katılımcılar arası adlandırma uyumu yüzdesi arttıkça H değeri düşmektedir. Ancak sözü edilen uyumun gözlenmediği sözcükler de mevcuttur. Anahtar Sözcükler: CAT, İmgelem, Tanıdıklık, Edinim yaşı ve Adlandırma uyumu (%), Adlandırma uyumu (H istatistik).

The concern about whether the existing aphasia batteries in the literature can completely fulfill its assessment function or not has led to the need of developing and using other measuring instruments investigating the effect of brain damages on communication and language functions. As a result, CAT has come to the fore being selected as a uniform assessment tool expected to be shared among countries. In this study, which aims to determine the words in Language Battery Section of CAT according to the predictors: imageability, familiarity, age of acquisition and name agreement, 71 participants have been involved in imageability, familiarity, age of acquisition tasks for 236 words and 40 participants have been involved in name agreement task for 244 picture. Imageability, familiarity, age of acquisition and name agreement (percentage and H statistic) rating scores have been found and the correlations between these predictors have been analyzed with Spearman's rho test. As a result of these analyses it has been observed that when imageability score increases, familiarity score also increases; on the other hand when AoA score increases both imageability and familiarity scores decrease. That is to say, words learned earlier, create images in the mind more easily and are more familiar than words learned later. It has been determined that when name agreement (%) score increases, imageability score also increases; nevertheless AoA score decreases. Accordingly, name agreement score is higher among participants in naming the pictures of more imageable and familiar words than the others. Thus, it has been decided that these words are learned earlier. The correlation between name agreement (percentage and H statistics) analyses is negative; the higher the percentage among participants, the lower H score is. However there are some words that coherence mentioned before is not observed. Keywords: CAT, Imageability, Familiarity, Age of acquisition and Name agreement (%), Name agreement (H statistics).