Afazili bireylerin yaşam kalitesi düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Afazi, beyinde meydana gelen bir hasarın dil dominant hemisferi etkilemesi sonucu ortaya çıkan, bireyin dili anlaması, üretmesi ve kullanmasında neden olan bir iletişim bozukluğudur (Lapointe, 2004; Papathanasiou, Coppens, Potagas, 2012). Afazi sonrasında bireyin yaşam kalitesi azalmaktadır. Yaşam kalitesinin iyi bir şekilde belirlenmesi afazi müdahalesinin etkililiğini arttırmaktadır. Türkiye'de afazili vakaların yaşam kalitesi düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı afazili bireylerin yaşam kalitesini ve yaşam kalitesini olumlu ya da olumsuz etkileyen faktörleri belirlemektir. Çalışmaya Anadolu Üniversitesi Dil ve Konuşma Bozuklukları Araştırma ve Uygulama Merkezi'ne (DİLKOM) ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü'ne başvuran 50 erişkin afazili birey dahil edilmiştir. Katılımcıların bilgilerini içeren katılımcı bilgi formu ve sağlık bilgilerini içeren sağlık bilgi formu doldurulmuştur. Çalışmaya katılan bireylere 'Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD), 'Beck Depresyon Ölçeği' ve 'SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği' uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda SF-36 ve Beck Depresyon Ölçeği ile SAQOL-39-TR arasında korelasyon bulunmuştur. Katılımcıların SAQOL-39-TR ölçeğinden ve alt alanlarından aldıkları puanlarının yaş, cinsiyet ve inme üzerinden geçen süre gibi potansiyel belirleyici faktörlerine göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Eğitim düzeyi, okuma alışkanlıkları ve evde yaşayan kişi sayısı değişkenler ile katılımcıların SAQOL-39-TR ölçeğinin bazı alt alanlarından aldıkları puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.

Aphasia is an acquired language impairment resulting from a focal brain lesion in the absence of other cognitive, motor or sensory impairments (Lapointe, 2004; Papathanasiou, Coppens, Potagas, 2012). Changes in quality of life are observed after acquired aphasia following stroke. Intervention and provision in aphasia become more effective by examining and understanding these changes. Although there are numerous studies which focus on QOL in some other countries, there is no study in Turkey which examine QOL and determining predictors. Therefore, the aim of this study was to determine QOL of Turkish people with aphasia and to analyze the factors which affect QOL. Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD), Short Form-36, and Beck Depression Scale and SAQOL-39-TR were administered to a group of 50 post stroke participants taking therapy and treatment in Anadolu University Education, Research & Training Centre for Speech and Language Pathology (DİLKOM) and EskiĢehirOsmangazi University Physical Therapy Department. By analyzing data, performances of people with aphasia in four domains of SAQOL-39-TR were determined and the relation between factors of age, gender, stroke onset, reading habits, inhabitant number at home, physical and socialfacilities, absence of care taker and QOL were investigated