Türkiye`deki renk verici organik maddelerin cila yapımındaki etkileri ve sonuçları

Abstract

Bir yaylı çalgının yapımı pek çok aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamaların her biri, bir sonraki adımı etkilemekte ve buna bağlı olarak çalgının tonu üzerinde rol oynamaktadır. Cila bu sürecin sonudur ve enstrümanın estetik özelliklerini ortaya çıkarmakla birlikte, tonal kalitesinin uzun süre korunmasını da sağlamaktadır. Ustaca yapılmış bir enstrümanın ömrü, gerekli nitelikleri barındırmayan cilası sebebiyle kısalabilmektedir.Yaylı çalgı yapım sanatının önemli bir parçası olan bu aşamada çözücüler, uçucu yağlar, reçineler ve renk verici organik maddeler kullanılmaktadır. Renk verici organik maddeler cilanın tonunda, kalitesinde ve lutiyenin cila stilinde etkili olması sebebiyle önemlidir.Türkiye, farklı birçok iklimsel koşulu bölgesel olarak barındırmasına bağlı olarak, bahsedilen niteliğe sahip maddeler açısından zengin bitki örtüsüne ve ticari pazar olanaklarına sahiptir. Fakat bu maddelerin cila içerisinde kullanımı hakkında, henüz yeterli bir inceleme yapılmamıştır. Araştırmanın konusu Türkiye'deki renk verici organik maddelerdir.Araştırmanın amacı Türkiye'deki yaylı çalgı cilasında kullanılabilecek renk verici organik maddeleri ve bu maddelerin cila teknik ve formülasyonlarına uygunluğunu incelemektir.Yapılan çalışmada, yaylı çalgıların ilk ortaya çıkışından modern döneme kadar kullanılan cilanın, tarihsel ve teknik gelişimi incelenmiştir. Bu incelemeler esas alınarak, alkol bazlı cila içerisinde çeşitli renk denemeleri yapılmıştır.Elde edilen cilalarda şeffaflık, parlaklık, renk haslığı, ışık haslığı gibi özellikler aranmıştır. Tezin belirlenen sürede bitirilmesi ve somut veriler elde edilebilmesi amacıyla, bu çalışmada kullanılacak renk verici organik maddeler tarçın, karanfil, aspir, polen, havacıva otu, kantaron, civanperçemi, kethindi, havlucan, yoğurt otu, meyan kökü, yabani melek otu bitkileri ile sınırlandırılmıştır. Bu maddeler kullanılarak elde edilen renk ekstreleri, akçaağaçtan hazırlanan test parçaları üzerine uygulanarak sonuçları incelenmiştir. Her bir cila maddesinden elde edilen veriler sonucunda tarçın, karanfil, polen, havacıva otu ve kethindi organik maddelerinin, yaylı çalgıyı cilalama aşamasında kullanımının mümkün olduğu sonucuna varılmıştır.

The duration of the creating of a stringed musical instrument comprises so many phases. Each phase effects the next one and as a result of this, all phases have a key role on the tone of the instrument. Varnishing is the last stage of this process. In addition to bringing the aesthetic quality of the instrument out, it helps the protection of the tonal quality of the instrument for a remarkable time. The life span of a skillfully created instrument can shorten due to not consisting of required qualifications of a varnish.Solvents, essential oils, resins and organic color materials are used during the varnishg stage which is the most important one of the art of stringed instrument making. Organic color materials have a great value and effect on the color tone and the quality of the varnish, moreover, the varnishing style of the luthier.Turkey, which has various climate contidions in its different regions, hosts very abundant native vegetation consisting of the above-mentioned materials and also possesses the market prospects. However, satisfactory researches haven?t been made yet about the usage of these materials in varnishing. The main subject of this research is organic color materials in Turkey.The aim of the research is looking into the organic coloring materials in Turkey that can be used in varnishing the stringed instruments and the suitability of these materials for the varnishing techniques and formulations.During the research the historical and technical development of the varnish has been searched from the early ages of the stringed instruments to the modern ages. Based on these researches, various color tests have been applied to the spirit varnish.The qualifications such as transparency, brightness, color fastness and light fastness have been studied in these obtained varnishes. For finishing the thesis in planned period of time and getting concrete results, the organic coloring materials have been limited with only these plants galingale, alkanet, centaury, licorice, galium, acacia catechu, cinnamon, Syzygium aromaticum, safflower, angelica sylvesteris, polen, yarrow which will be used in this research. The obtained extracts which prepared by these materials have applied to the testers of maple wood and the results have been observed. Depending on the results of each applied varnish, the conclusion of the possibility of the usage of these materials has been reached during the stage of the varnishing of the stringed instruments