Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede vergi denetiminin etkisi

Abstract

Kayıt dışı ekonomi, ticari ve ekonomik faaliyette bulunan bireylerin, bu faaliyetlerinikayıt altına almamak suretiyle bir takım gelirlerini devletten gizlemesidir. Bir ülkede kayıtdışı ekonominin varlığı, o ülkede gayri safi milli hasıla gibi ekonomik göstergelerin doğruhesaplanmasını engellemektedir. Uygulanan ekonomik ve mali politikaların etkin ve verimliolmasını sağlamak için kayıt dışı ekonomi oranı azaltılmalıdır.Kayıt dışı ekonomi oranlarının azaltılması için öncelikle kayıt dışı ekonomiye nedenolan etkenler tespit edilmeli, bu etkenleri kökünden giderecek çözüm arayışlarındabulunulmalıdır. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede vergi denetimleri etkin bir yöntemdir.Denetim sırasında devletin mahrum bırakıldığı vergi gelirleri tahsil edilirken aynı zamandadenetlenme endişesi taşıyan diğer mükellefler üzerinde caydırıcı etki yaratılarak vergikaçırmanın maliyeti de artırılmış olmaktadır.Bu çalışmamızda; kayıt dışı ekonominin tanımı, Türkiye özelinde kayıt dışıekonomiye neden olan etkenler ele alınmış, kayıt dışı ekonomiyi ölçme yöntemleri ve OECDülkelerinde kayıt dışı ekonomi oranlarından bahsedilmiş, bu ülkelerde yapılan vergidenetimlerinin kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkinliği değerlendirilmiştir.

The informal economy is that individuals who are engaged in economic andcommercial activities do not record officially their activities and keep their income from thecontrol of the state. The existence of an informal economy in a country prevents the accuratecalculation of economic indicators such as gross national product in that country. In order toensure that the applied economic and fiscal policies are effective and efficient, the rate ofinformal economy must be reduced.In order to reduce the rates of informal economy firstly, the factors causing theinformal economy should be identified and solutions should be sought to eliminate thesefactors. Tax auding is an effective method in the fight against the informal economy. Whiletax revenues that are deprived of the state during the audit are collected, the cost of taxevasion is increased by creating a dissuasive effect on other taxpayers who are concernedabout being audited.In this study, definition of informal economy, the factors that cause the informaleconomy and the situation in Turkey, measurement methods of informal economy areexplained, informal economy rates in OECD countries and the performance of tax auditing incombating informal economy in some of OECD countries is evaluated.