Doğu siyasetname geleneğinde ideal hükümdar düşüncesi `yönetenlerin yönetimi` örneği

Abstract

Sözlük anlamı günümüze kadar birçok kez değişen siyaset kelimesi günümüzde daha çok kamusal düzenin sağlanması ve devlet işlerininin yürütülmesine dair faaliyetleri düzenleyen bir bilim anlamında kullanılmaktadır. Yönetime dair düşüncelerin ilk ortaya çıktığı dönemden günümüze bu faaliyetlerin düzenlenmesi için ilim insanlarının yöneticilere yazdığı tavsiye niteliğindeki eserler doğu toplumlarında siyasetname, batı toplumlarında ise hükümdara ayna(mirror to princes) olarak isimlendirilmiştir. Özellikle doğu toplumlarında siyasetnameler yazarların yoğun olarak kullandığı dini referanslar nedeniyle ahlaki eserler olarak değerlendirilmişlerdir. Haçlı Seferleri döneminde yaşamış ve ilmi faaliyetler bulunmuş olan Ebu Necib Şeyzeri, klasik İslam siyasetname geleneğinin nitelikli bir örneği kabul edilen Yönetenlerin Yönetimi eserini yazmıştır. Yönetim ve savaş stratejileri üzerine ahlaki nasihatler içeren eser Selahaddin Eyyubi'ye sunulmuştur. Türkçe'ye çevrilmesi 18.yüzyılı bulan eser hakkında yapılan çalışmaların azlığı araştırmada itici faktör olmuştur. İtalyan Niccolo Machiavelli de Şeyzeri gibi ideal yöneticiye ve yönetime dair düşüncelerini Prens eserinde anlatmıştır. İki farklı kültür ve coğrafyanın ürünü olan bu eserler özellikle ideal yönetici tarifleri bağlamında tarihsel bir bakış açısıyla karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.ANAHTAR KELİMELER Siyaset, Siyasetname, Yönetenlerin Yönetimi, Şeyzeri, Prens

The word ''politics'' is used today as a science which regulates activities for the provision of public order and the conduct of state affairs. Since it first appeared thoughts about management, scholars have written advice books for the administration of these activities. These books are called ''siyasetnama'' in the eastern societies and in the western societies it is called ''mirror to princes''. Especially in eastern societies, political texts are considered as moral works due to the religious references that the authors used intensively.al-Sayzari lived in the period of the Crusaders and engaged in scientific activities. He wrote Nehcu's Süluk fi Siyaseti'l Müluk (The Administration of the Executives), a qualified example of the classical Islamic policymaking tradition. His work, which includes moral advice on management and war strategies, was presented to Saladin Eyyubi. There are very few studies on this book, which translated in 18th century into Turkish. Italian thinker Niccolo Machiavelli, like al-Sayzari, described his ideas for the ideal ruler in his book named Prince. These works, which are the products of two different cultures and geographies, have been examined with a historical perspective in the context of ideal manager definitions.KEYWORDSPolitics, Mirror to Princes, al-Sayzari, Il Principe