Power or the people: A comparison of the thoughts of Doğan Avcioğlu and İdris Küçükömer regarding the intellectual climate of the 1960s

Abstract

Bu tezde, Doğan Avcıoğlu ve İdris Küçükömer'in düşünceleri temel olarak Avcıoğlu'nun Türkiye'nin Düzeni (1968) ve Küçükömer'in Düzenin Yabancılaşması: Batılaşma (1969) adlı eserleri merkeze alınarak karşılaştırılmıştır. Bu iki eserin, söz konusu entelektüellerin en öne çıkan kitapları olduğu düşünülmektedir. 1960 ve 1971 yıllarındaki iki askeri müdahaleyle başlayıp biten 1960'lar, Türkiye'de sol düşünce ve hareketler için çok verimli bir dönem olmuştur. Bu dönem, bir yön arayışı olarak başlamış, uygulamaya konulamayan siyasi stratejilerle bitmiştir. Bu tezin amacı bu sebeple, söz konusu birbiriyle birçok konuda çelişen iki entelektüeli karşılaştırarak, Türk düşünce tarihinin de aslında önemli bir parçası olarak değerlendirilmesi gereken bu entelektüel ve siyasi faaliyetlere bir ışık tutmaktır.Bu tezde, iki entelektüelin de düşünceleri 1960'ların tartışma ortamı açısından önemli olduğunu düşündüğümüz üç konu çevresinde karşılaştırılmıştır. Bu konular şu şekildedir: Osmanlı toplum düzeni üzerine tartışmalar, Türk modernleşmesinin değerlendirilmesi ve siyaset ile halk arasındaki ilişki üzerine düşünceler. Analiz boyunca temel amaç, bu iki entelektüelin bu konular çerçevesindeki düşüncelerinin ana hatlarını çıkarmak ve nihai olarak da bu konuların temel karakteristiklerinin aslında birbirine sıkı sıkıya bağlı olduğunu ve hatta birbirlerini belirlediğini gösterebilmektir. Bu bize hem Avcıoğlu ve Küçükömer'in düşüncelerine hem de döneme dair daha bütüncül bir tablo çıkarmıştır.Bu tezin temel iddiası şu şekildedir: Doğan Avcıoğlu Türkiye'nin siyasi ve sosyal konumunu dikkate alarak güç merkezli bir analiz yapmış fakat bu Avcıoğlu'nu geçici ve anlık bir siyasi stratejiye ulaştırmıştır ancak. Küçükömer ise analizin merkezine halkı ve toplumu almıştır. Bu sebeple, Küçükömer'in yaklaşımının bugün dahi tekrar gözden geçirilebilecek geleceğe dönük tarafı vardır.

In the thesis, the thoughts of Doğan Avcıoğlu and İdris Küçükömer are compared by focusing mainly on their most prominent works of Türkiye?nin Düzeni (1968) by Avcıoğlu, and Düzenin Yabancılaşması: Batılaşma (1969) by Küçükömer. The 1960s which was as a period between two military interventions in Turkish politics in 1960 and 1971 were a very fruitful era for leftist thought and movements. This decade started as a quest for orientation and ended with various political strategies to seize the power which could not be implemented. This thesis compares the thoughts of those two contradicting intellectuals in order to shed light on those intellectual and political activities which can and actually must be evaluated also as important parts of the history of Turkish intellectual life.The thoughts of both intellectual are compared on three important issues which were conceived as critical for the discussion era in the 1960s. These three points are the discussions on the Ottoman social order, the evaluation of the Turkish modernization and the evaluation of the relationship between politics and people. The main aim throughout the analysis is to define the essential characteristics of the thoughts on those issues and to show at the end of the analysis that all of the characteristics on different issues are interrelated and actually determine each other, which can give us a holistic picture both of the differentiation between Avcıoğlu and Küçükömer and on the general condition in the decade.The main claim of the thesis is that: Doğan Avcıoğlu tried to develop a power-centered analysis regarding the socio-political structure in Turkey, which left him with a momentary and temporary political strategy. However, İdris Küçükömer tried to develop a people- and society-centered analysis. Therefore, his approach had a forward-looking aspect which can be reconsidered even today.