Grassroots action against gecekondu renewal projects: The case of İstanbul Başıbüyük and Ankara Dikmen Vadi

Abstract

Bu tez 2000 sonrası Türkiye'sinde, yaşam alanları üzerinden giden bir örgütlenmeyle sınıfsal kimlik kurulumu arasındaki ilişkiyi iki gecekondu mahallesinde yaşanan gecekondu dönüşüm projelerine karşı mücadele üzerinden incelemektedir. Her iki mahalle de uzun vadeli kredi ödemeleriyle kendilerini yüksek katlı apartmanlara yerleştiren ve kendilerinin terk etmesiyle boşalan arazilere orta ve üst orta sınıf tüketim alanları oluşturan gecekondu dönüşüm projelerine karşı örgütlendiler. Araştırma ilk etapta Dikmen Vadi ve Başıbüyük gecekondu yenileme projelerine karşı gelişen bu hareketlerin genel anlamda işçi sınıfının toplumsal konumunu dönüştürmeye yönelik hareketler olup olamayacağını sormaktadır. Ikinci etapta bu yereldeki mahalle direnişlerinin hareketin içindeki insanların sınıfsal öznelliklerini değiştirip değiştiremediklerini incelemektedir. Bu soruların cevapları karşılaştırmalı bir şekilde iki mahalle üzerinden giden alan araştırmasıyla birlikte kentsel toplumsal hareketler literatürünün çevresinde dönen tartışmalar üzerinden verilmiştir. Araştırma gecekondulaşma tarihinin Ankara ve İstanbul'daki farklılıkları ve iki hareketin örgütlenme farklılıkları sebebiyle Dikmen Vadi'deki hareketin, kolektif sınıf kimliği oluşumunu diğer sınıf hareketleriyle bağ kurarak sağladığı sonucuna varmaktadır. Bununla birlikte Başıbüyük hareketinin işçi sınıfının toplumsal konumunu değiştirecek sınıf hareketleriyle bağ kurmak yerine yerelde sıkışarak ve mahalledeki insanların bireysel mülk edinme motivasyonlarıyla meşgul olduğunu da savunmaktadır. Bu yönüyle de çalışma gecekondu dönüşüm projelerine karşı verilen mücadelenin yereldeki yapısal ve örgütsel farklılıklara bağlı olarak ne şekilde farklılık göstereceğine ışık tutmaktadır.

two gecekondu neighbourhood resistances against gecekondu renewal projects. The first is in Istanbul Başıbüyük and the second is in Ankara, Dikmen Vadi. Both of the neighbourhoods organized against the urban transformation project, which aim to move them to high rise apartments with long term credit payments and build zones of consumption for middle and upper-middle classes to the places cleared from gecekondu dwellers. The research first asks the question whether the movements against the gecekondu renewal projects in Dikmen Vadi and Başıbüyük can be labeled as collective working class movement which aim to transform the social position of the working class and second whether the local movements in the neighbourhoods could transform the class subjectivities of the members of the movement. The answer to these questions is given in a comparative perspective within two neighbourhoods by employing field research method on two neighbourhoods together with the theoretical discussions around urban social movements. The research concludes that due to the different patterns of the history of the social context of gecekonduzation in Ankara and Istanbul and the organizational factors between the two movements, the trajectory of the movement in Dikmen Vadi caused the formation of the class identities by forming alliances with other class movements in Ankara however the movement in Başıbüyük stuck in its locality and dealt more with the individual property preservation motives of the people in the neighbourhood rather than establishing ties with other class movements in Istanbul to change the social position of the working class in general.