The Kurdish ethnoregional movement in Turkey: From class to nation (1959-1974) and from nation to `revolution` (1974-1984)

Abstract

Bu tez, Türkiye'deki Kürt siyasi aktivizmini 1959 ile 1984 yılları arasında iki farklı döneme ayırarak incelemektedir. Tez, temel olarak Kürt meselesinin tanımlanmasında Sınıftan Millete doğru bir geçiş yaşanan 1959 ile 1974 arasındaki dönemi başlangıç aşaması veya A Safhası olarak değer-lendirmekte ve kavramsallaştırmaktadır. Aynı doğrultuda, ideolojik dogma-tizm ve sosyalist `devrim` üzerine birçok ayrışma ve hizipleşmenin baskın olduğu 1974 ile 1984 arasındaki dönem de manevra aşaması veya B Safhası olarak ele alınmaktadır. Bu çalışma, Kürt aktivizminin yeni empirik ve analitik incelemeleriyle alana bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Tez ayrıca siyasal tercihleri ve kimlikleri ayrışmalar ile etkilenen gerçek kişi ve nesillerin deneyim ve rollerinin üzerinde durarak 1960 ve 1970'lerdeki az bilinen Kürt aktivizminin bileşim ve oluşumunu da açıklamaktadır. Tezin ana konusu, söz konusu dönemlerde Kürt söylem ve aktivizmi arasındaki farklı geçişlerin nasıl gerçekleştiği ve genel olarak hareketi oluşturan aktivistlerin kimler olduğudur. Tezde Kürt toplumunun sonuç olarak içinden geçtiği siyasal ve sosyolojik değişimlerle ilişkili çok çeşitli konu ve aktörleri incelemektedir. Yarı yapılandırılmış yetmiş dört mülakat ve gözlemlerden oluşan çok bağlamlı bir alan araştırmasına ek olarak bu tez dergi, kitapçık, parti programı ve mahkeme belgeleri gibi kapsamlı birincil kaynaklar ve Orta Doğu ve Türkiye üzerine ilgili ikincil kaynaklar kullanmaktadır.

This dissertation examines modern Kurdish activism in Turkey from 1959 to 1984, in two different periods. The dissertation classifies and contextual-izes the period between 1959 and 1974 as the departure stage - or Phase A - of the Kurdish ethnoregional movement, which witnessed a shift from `class` to `nation` in political discussions and activism. Accordingly, the period between 1974 and 1984 constituted the maneuver stage -or Phase B- of Kurdish activism, which was dominated by a blunt ideological dogmatism and numerous factional splits over debates about the socialist `revolution.` The dissertation contributes to the field, by providing new empirical and analytical analyses of Kurdish activism. It also sheds light on the composition of a little known Kurdish activism of the 1960s and 1970s, by exploring the experiences and roles of actual persons and generations, the political identities and affiliations of which were eclipsed by political schisms. The main question of the dissertation is to examine how shifts within the Kurdish discourse and activism happened and who were the activists of the movement. The dissertation explores a wide array of issues and actors pertaining to the political and sociological changes that Kurdish society went through. In addition to a multi-sited fieldwork consisting of seventy-four semi-structured interviews, this dissertation employs an interdisciplinary methodology relying on a wide range of primary sources, such as periodicals, magazines, booklets, party programs, and court files on one hand, and relevant secondary sociopolitical literature on the Middle East and Turkey on the other.