Comparative evaluation of codes and regulations in turkey for earthquake performance assessment of existing buildings

Abstract

2018 senesinde yayımlanan yeni Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren resmen yürürlüktedir. Yeni yönetmelik ülke genelinde kullanılan sismik tehlike haritasında önemli değişiklikler getirmesinin yanında yeni yapılacak binaların yapısal modellemesi ve analizlerinde, deprem performans hedeflerinin tanımlarında ve mevcut binaların deprem performanslarının değerlendirilmesi konularında da önemli değişiklikler içermektedir. Bu çalışmada, İstanbul'da yer alan betonarme bir yapının karşılaştırmalı deprem performans değerlendirmesi sunulmaktadır. 2006 senesinde inşa edilen bu bina 1 bodrum kat üzerinde 4 normal kattan meydana gelmektedir. Yapının yatay yük taşıyıcı sistemi moment aktaran betonarme çerçeveler ile merdivenler etrafında yer alan iki adet perdeden oluşmaktadır. Binanın tasarımının Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik 1998'deki hükümler usulünce olduğu kabul edilmesine rağmen, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasları kapsamında, geride bıraktığımız sene, `Riskli Bina` olarak tespit edilmiştir. Yapının deprem performans değerlendirmesi Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik 2007'deki ve Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018'deki ilgili bölümlere uygun biçimde gerçekleştirilmiştir. Değerlendirme çalışmaları için, ayrıntılı planlarını esas alan üç boyutlu sonlu eleman modeli kurulmuştur. Bina geometrisi ve malzeme özellikleri saha çalışmaları ve testler sonucunda oluşturulan raporlar ile doğrulanmıştır. Yönetmeliklerin ilgili bölümleri takip edilerek doğrusal elastik statik hesap yöntemleri ve doğrusal elastik olmayan statik ve dinamik hesap yöntemleri ile yapının detaylı performans değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca binanın, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının güncellemesi ile yayımlanan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar-2019 kapsamında da risk değerlendirmesi yapılmıştır. Deprem performans değerlendirmelerinin sonuçları karşılaştırmalı olarak sunulmuş ve kodlar ve esaslar arasındaki farklar/değişiklikler vurgulanmıştır.

New Turkish Building Seismic Code published in 2018 has been officially in force since January 1, 2019. The new code introduces significant changes not only in the countrywide seismic hazard maps but also in structural modeling and analysis issues for the design of new buildings as well as in the definition of performance objectives and assessment methodologies for existing buildings. In this study, a comparative earthquake performance assessment of a reinforced concrete building in Istanbul is presented. The building, which was constructed in 2006, has four stories rising above a basement floor. The lateral load-carrying system consists of moment-resisting frames with two shear walls around the staircase. Although it is assumed that the building was designed according to the provisions of the Turkish Building Seismic Code-1998, it was identified as a risky building last year based on the simplified guidelines by the Ministry of Environment and Urbanization (Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar-2013). Earthquake performance of the study building is evaluated for the requirements of the new Turkish Building Seismic Code (2018) and of its previous version (2007) as well. For this purpose, a three-dimensional finite element model of the building is elaborated on the basis of the blueprints. Geometrical and material characteristics are further verified by the reports on in situ measurements and field tests. Linear and nonlinear static and dynamic analyses procedures are implemented, and a detailed assessment of the building against the performance criteria by each code is performed. Additionally, the building is assessed on the basis of the updated guidelines by the Ministry of Environment and Urbanization (Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar-2019). Outcomes of the earthquake performance assessments are presented comparatively, and the differences/changes among the codes and guidelines are highlighted.