The transliteral equivalence, reliability and validity studies of the parental acceptance-rejection questionnaire (parq)mother-form: A tool for assessing child abuse

Abstract

Bu çalışmanın amacı, annenin çocuğunu kabullenme ve reddetme davranışlarına ait algılarını ölçen. Aile-çocuk ilişkileri, anne-formunun dilsel eşitlik, güvenirlik ve geçerliğini destekleyici bulgular sağlamaktır. Özgün form 1 980 yılında Rohner, Saavedra ve Granum tarafından geliştirilmiştir. Formda 60 item ve dört alt boyut mevcuttur. Aile-çocuk ilişkileri ölçeği ilk olarak 1 988'de Polat ve Sunar tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir. Bu araştırmada, geri çeviri ve revizyon işlemlerini takiben, dilsel eşitlik çalışmasında 40 anne, belirli zaman aralığıyla değişik lisanlarda, ölçeği iki kez yanıtlamışlardır. Farklı lisanlardaki formlar arasında anlamlı farklılık bulunmamış; tek yönlü varyans analizi, t-testleri ve Pearson çarpımlar korelasyonu sonucunda yüksek kor elasyonlar elde edilmiştir. Cronbach alfa değerleri.45 ve.85 arasında değişmektedir. Böylece, çalışma ile ilgili hipotezler desteklenmiştir. Madde-toplam ve madde-alttest korelasyon analizinde bazı maddeler düşük korelasyon (<.20) göstermişlerdir. Ölçeği daha sağlıklı kılmak amacıyla yapılan pilot çalışmada, üç farklı eğitim düzeyinden seçilen 139 anne ölçeği cevaplamışlardır. Tüm grup için, alttest-toplam korelasyonları (.63.-89 arası) ve Cronbach alfa değerleri (toplam a=.90) yüksek bulunmuştur. 18, 21 ve 55. maddeler, her eğitim gru bunda, alttestleri ve toplam puanla düşük korelasyon göstermişlerdir. 52 no.lu maddenin ise bu örneklem grubu için ayırdedici özelliğe sahip olmadığı gözlenmiştir. Bu nedenle söz konusu dört madde ölçekten çıkarılmıştır. 32 ve 45 no.lu maddeler ise, en yüksek korelasyonu gösterdikleri alt-testlere dahil edilmiştir. Bu revizyonların ardından, alttest- toplam ve Cronbach alfa korelasyonları yükselmiş ve ölçeğin görünüm geçerliği gelişmiştir. Aile-çocuk ilişkileri, Türkçe formunun yapı geçerliliği şu ölçeklerle araştırılmıştır: Aile Ortamı Ölçeği: Birlik-beraberlik ve kontrol boyutları, Sürekli kaygı ölçeği, Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutumu Ölçeği: aşırı koruyuculuk, demokrasi, annenin ev kadınlığı rolünü reddetmesi, aile içi çatışma ve sıkı baskı ve disiplin boyutları.vii Söz konusu ölçekler, düşük, orta ve yüksek eğitim düzeylerine sahip 229 anne tarafından yanıtlanmıştır. Test-tekrar test güvenirliği için 48 anneye Aile-çocuk ilişkileri ölçeği ikinci kez verilmiştir. Tek yönlü varyans analizlerine göre, aile-çocuk ilişkileri ölçeğinde yüksek reddet me puanına sahip olan anneler, az reddedenlere göre, birlik-beraberlik ve demokrasi alt boyutunda daha düşük puan, sürekli kaygı, ev kadınlığı rolünü reddetme ve sıkı disiplin alt boyutlarında ise, daha yüksek puan almışlardır. Böylece ilgili hipotezler desteklenmiştir. Kontrol, aşırı koruyuculuk ve aile içi çatışma alt boyutlarında ise, çok ve az reddeden anneler arasında anlamlı farklılık bulunmamış ve ilgili hipotezler reddedilmiştir. Düşük eğitim seviyeli anneler, yüksek eğitimlilere oranla, anlamlı düzeyde yüksek reddetme puanına ulaşmışlardır. T-testleri ve Pearson çarpım katsayıları da yukarıdaki sonuçları destekler doğrultudadır. Yapılan faktör analizinde, 50 maddenin tek faktörde kümelendiği ve bunun red detme faktörü olduğu saptanmıştır. Test-tekrar test korelasyonunun düşük olması (toplam.46), ölçeğin zaman içinde değişmez olmadığını göstermektedir. Ölçeğin iç tutarlılığı ve bütünlüğü Cronbach alfa ve Pearson çarpım korelasyonları ile araştırılmıştır. Tüm ölçek için alfa değeri.90 olarak bulunmuştur. Alt- test-topiam korelasyonları.75 ile.86 arasında değişmektedir. Madde-alttest değerleri ise.16 ile.59 arasındadır. Düşük madde-toplam korelasyonu olan maddeler (1,3,24,36 ve 48) ölçekten çıkarılınca iç tutarlılığın arttığı gözlenmiştir. Elde edilen bulgular, Aile-çocuk ilişkileri anne formunun güvenirlik ve geçerliliğini destekler niteliktedir. Ancak, test-tekrar test güvenirliği üzerinde yeni bir çalışma önerilir.