An Evaluation of adult literacy campaigns in Turkey

Abstract

Türkiye'deki Okuma- Yazma Kampanyalarının Bir Değerlendirmesi Cem Kirazoğlu Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de cumhuriyetin kuruluşundan, 1980 askeri darbesinden sonra düzenlenen kampanyaya kadar yapılmış olan okuma yazma kampanyalarının bir değerlendirmesini yapmaktır. Bu değerlendirmenin amacı, kampanyaların yaklaşımlarını ve felsefelerini anlamak ve bunları Freire'nin bakış açısından değerlendirmektir. Bu amacı gerçekleştirmek için Latin alfabesine geçişten sonra düzenlenen 1928 yılındaki kampanya ve 1980 askeri darbesinden sonra 1981 yılında düzenlenen ikinci kampanya dikkate alınmıştır. 1958, 1962 ve 1972 yıllarında düzenlenen okuma yazma etkinlikleri, bu değerlendirmeye dahil edilmemişlerdir. Çünkü bunlar toplumun tümüne değil belirli bir kesimine yönelik etkinliklerdir. Bu çalışmadaki `kampanya` kavramı, toplumun belirli bir kesiminden ziyade, bir ülkedeki insanların tamamına yönelik olarak devlet tarafından yapılan etkinlik olarak tanımlanmıştır. Bu değerlendirmenin bir sonucu olarak, Türkiye'de yapılan kampanyaların geleneksel ve işlevsel yaklaşımlara sahip oldukları tespit edilmiştir. Birinci kampanya, yeni harflerle okuma yazma bilen ve yeni ekonomik, kültürel ve siyasi sisteme uyum gösterebilen yeni tip bir vatandaşa gereksinim duyan ulus devletin kuruluşunun araçlarından biridir, öte yandan, 1980 askeri darbesinden sonra viidüzenelenen ikinci kampanyanın amacı, okuma yazma bilmeyen yetişkinlerin, Türkiye Cumhuriyeti 'nin gerçekleştirmek zorunda olduğu ekonomik büyümeye, sanayi ve teknolojik gelişime katkıda bulunmalarını sağlamaktır. Her iki kampanya da okuma yazma bilmeyen nüfusun tamamına ulaşım açısından başarılı olamamışlardır. Okumaz yazmazların sayısında bir artış olmuştur. Ancak, birinci kampanyanın daha büyük bir heyecan ve güdülenme ile gerçekleştirilmiş olduğu ve yetişkin okumaz yazmazların ilgisini daha fazla çekebildiği, vurgulanması gereken bir noktadır. Freire'nin bakış açısından bakıldığında, kampanyaların başarısız olmasının nedeni nüfusun tamamının gereksinimlerini ve beklentilerini dikkate almamış olmasıdır. Birinci kampanyanın, Freire'nin yaklaşımının doğuşundan önce gerçekleştiği için, bu yaklaşımı hayata geçirmesi beklenemezdi fakat okuma yazma bilmeyen nüfusun gereksinimlerim ve beklentilerini daha etkin bir şekilde inceleyebilirdi. Bu da, daha sonraki kampanyalar ve etkinlikler için bir temel oluşturabilirdi. Ve ikinci kampanyada, Freire'nin yaklaşımı, bu yaklaşımın dünyadaki uygulamaları derinlemesine incelemeye tabi tutulduktan sonra, hayata geçirilebilirdi. Bu yaklaşımın ikinci kampanya için tercih edilmemesinin en önemli nedeni ise bu kampanyanın, merkeziyetçi bir anlayışla ve tek tip müfredat kullanılarak düzenlenmiş olmasıdır. Oysa ki, Freire yaklaşımı yetişkin okumaz yazmazın gereksinimlerinin ve beklentilerinin dikkate alındığı, ve müfredatın bu gereksinimler ve beklentiler doğrultusunda şekillendiği bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımın niyeti, yetişkinlerin kendilerini dünyanın gerçeklikleri içine konumlandırmak üzere onlarda farkındalık geliştirmek ve yaşamları ile ilgili eleştirel sorular sormalarına yardımcı olmaktır.

An Evaluation of Adult Literacy Campaigns in Turkey by Cem Kirazoğlu The aim of this study is to make an evaluation of adult literacy campaigns conducted in Turkey since the establishment of the Turkish Republic until 1980's, in order to analyze their approaches and philosophies, and evaluate them with a Freirean viewpoint. For this purpose, the first literacy campaign in 1928 conducted after the transition into the Latin alphabet, and the second literacy campaign in 1981 conducted after the 1980 Military Coup was teken into consideration. Other large- scale literacy activities conducted by the state agencies in 1958, 1962, and 1972 were not taken into consideration for the analysis since these activities were oriented toward a definite segment of the society. The concept of `campaign` in this study was defined as an official activity, the target of which is the whole population in a country rather than a definite segment of the society. As a result of this analysis, adult literacy campaigns conducted in Turkey are found to have basic, traditional, and functional approaches. The aim of the first literacy campaign is different than that of the second campaign. The first literacy campaign was one of the tools of the establishment of the nation state, which needed a new type of citizen who was equipped with the skills of reading and writing with the Latin alphabet. It was argued that the real impetus behind this project was theadaptation into the new economic, cultural and political system. On the other hand, the aim of the second literacy campaign conducted after 1980 Military Coup is to provide the contribution of the adult illiterates to the economic growth, industrial development, and technological improvement the Turkish Republic had to fulfill. Both of the campaigns are not successful in reaching all of the illiterate population. Thus, the number of the illiterates have increased. But one point mat has to be addressed is the fact that the first literacy campaign was conducted with a higher enthusiasm and motivation, and the interest of the adult illiterates could be attracted. Looking from a Freirean approach, the reason why both campaigns have been unsuccessful in a sense of not reaching all of the population, and not attracting the interest of all segments of the society is that they have not considered the needs and expectancies of all of the population. As the date of the first campaign preceded the rise of the Freirean approach the implementation of that approach could not be expected. However, the needs and expectancies of the illiterate population could be investigated more effectively, which would have create a basis for further campaigns and activities. In the second campaign, the Freirean approach could be implemented after a deeper investigation of its implementation throughout the world. The most important reason why this approach was not implemented in the second campaign is that this campaign having only one type of curriculum was conducted with an offcial centralist understanding. However, the Freirean approach is one that the needs and expectancies of the adult illiterate have primary importance, and the curriculum takes a form in the direction of these needs and expectancies. This approach intends to develop the awareness of adults to situate themselves into the realities of the world and help them ask critical questions about their life.