Phonology-syntax interface in Turkish: Evidence from binding and scope phenomena

Abstract

Türkçe'de Sesbilim ve Sözdizim Etkileşimi: Bağlama ve Etki Alanı Olgularından Kanıtlar Vahap Atilla Oğuşgil Bu çalışma, sesletimsel bir özellik olan vurgunun Türkçe'deki bağlama ve etki alam olguları üzerindeki etkisini incelemektedir. Bağlama çalışması adıl bağlama üzerinedir. Temel olarak, vurgunun adıl ve onun yerini tutan isim arasındaki gönderi ilişkisini tartışmaktadır. Etki alanına gelince, bu çalışma vurgunun bazı niceliksel öğelerle (evrensel niceleyici, belgisiz (bazı) niceleyici, sayısal niceleyiciler ve neden gösteren yan tümceler) olumsuzluk arasındaki etki alam üzerindeki etkisini incelemektedir. Vurgu ile adıl bağlama arasındaki etkileşim üzerindeki temel iddia, adıl veya onun yerini tutan isim üzerindeki vurgunun birbirlerine yapılan eşgöndermeyi engellediğidir. Vurgunun adılın yerini tutan isim üzerinde olduğu dilbigisel olmayan cümleler Chomsky'nin (1981) Sol Sınırlaması ile açıklanmaktadır. Ama bununla beraber, Sol Sınırlama'nın bu kez adıl üzerinde vurgu olan dilbigisel olmayan cümleler üzerinde yetersiz kaldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, söz konusu cümleleri Lujan'ın (1985) Erişebilirlik İlkesi ve Bağlı Değişken Sınırlamaları doğru bir şekilde açıklamaktadır. Vurgunun eşgönderme üzerindeki engelleyici etkisine destekleyici kanıt söylem etkenlerinden gelir. Söylem etkenlerine göre, bilgisel statüsü açısından vurgudan kaynaklanan yeni bir varlık ile eski bir varlık arasındaki eşgönderim, çelişkiye neden olmaktadır. vıVurgunun etki alanı üzerindeki etkisine gelince, iki farklı sesletimin, anlamlan farklı iki farklı cümle ürettiği iddia edilmektedir. Cümlesel vurgu olduğu durumlarda olumsuzluğun geniş etki alanına, niceliksel öğenin vurgulu olduğu durumlarda ise o niceliksel öğenin geniş etki alanına sahip olduğu tespit edilmiştir. Vurgulu niceliksel öğenin geniş etki alanı alması, Brody'nin (1995) Vurgu Kriterini tatmin etmesi için, o öğenin Rizzi (1997) çalışması ışığında Vurgu Öbeğine yükselmesi ile açıklanmıştır. Vurgunun geniş etki alam alması, ne... ne ibareleri, vurgu ve olumsuzluk arasındaki etkileşimde ve ana tümce faaliyet alam alabilen soru öğelerinde gözlenen gerçeklerle desteklenmiştir. Anahtar sözcükler: Vurgu; Bağlama; Etki Alam; Niceliksel Öğeler; Söylem

Phonology-Syntax Interface in Turkish: Evidence from Binding and Scope Phenomena by Vahap Atilla Oğuşgil This study analyzes the influence of one particular phonological feature - focus - on binding and scope phenomena in Turkish. The analysis of binding specifically includes pronominal binding. It basically specifies the influence of focus on coreferential reading between a pronoun and its antecedent. With respect to scope phenomena, this study investigates the influence of focus on relative scope order between some quantificational elements including the universal quantifier, the existential quantifier, numerals, reason clauses and negation The basic claim on the interaction of focus with pronominal binding is that focus on either pronoun or its antecedent precludes coreferentiality. The ill-formed sentences in which the antecedent is focused is accounted for by Chomsky's (1981) Leftness Condition (LC). However, it has been noted that the LC is incapable of accounting for ill-formed sentences in which the pronoun, this time, is focused. Consequently, it is pointed out that it is in fact Lujan's (1989) Accessibility Principle (AP) and Bound- Variable Constraint (BVC) which can correctly explain the ill-formed sentences in question. Supportive evidence on the blocking effect of focus on IVcoreferentiality comes from discourse factors according to which the coindexation between a new entity (as a result of focusing) and an old entity gives rise to a clash. With regard to the effect of focus on scope phenomena, it is claimed that two different prosodic patterns yield two different sentences with two different meanings. It has been noted that, the quantificational element, when focused takes wide scope interpretation but when the sentence is uttered with a sentential stress, negation takes wide scope. The focused quantificational element takes its wide scope interpretation through focus movement in the sense of Rizzi (1997) in order to satisfy Focus Criterion (Brody, 1995). The claim on the focused element taking wide scope is supported with the facts observed in the interaction between ne.... ne phrases, focus and negation and also from [wh-] elements having matrix clause scope. Keywords: Focus; Binding; Scope; Quantificational elements; Discourse