Hasan Rıza Divanı

Abstract

Bu tezin konusu , on dokuzuncu yüzyıl Osmanlı şairlerinden Hasan Rıza Efendi'nin Divanı'dır. Çalışmanın ana amacı Hasan Rıza'nın hayatı ve sanatı hakkında verilen bilgilerle beraber, Divan'ı şekil ve muhteva özellikleri açısından incelemektir. Bununla birlikte, tezin bir diğer amacı ``Tasavvufi Kavramlar'' başlığında metindeki tasavvufi kavramları incelemektir. 1849 yılında İstanbul'da doğan Hasan Rıza asıl şöhretini hattatlığı ile kazanmış ve kaynaklara bu sıfatıyla geçmiştir. Muzıka-i Hümayun'da hat hocalığı ve imamlık yapan Hasan Rıza 1920'de İstanbul Rumeli'de vefat etmiştir. Bilinen tek edebi eseri Divanı'dır. Bu çalışma, şekil ve muhteva özellikleri olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Muhteva, iki bölümde incelenmiştir: dini unsurlar ve ayrıca bir bölümde ele alınan ``Tasavvufi Kavramlar''. Dini unsurlar bölümünde, metinde kullanılan ayet ve hadisler, peygamberler ve din büyüklerine değinilmiştir. ``Tasavvufi Kavramlar'' bölümünde ise, Divan'da geniş ölçüde yer alan bu kavramlar incelenmiştir.Sonuç olarak, Hasan Rıza'nın fazla tanınmayan Divan'ı sunulmuş ve ileride yapılacak olan çalışmalar için katkıda bulunulmuştur.

The subject of this thesis is Divan by Hasan Rıza Efendi, one of the nineteenth century Ottoman poets. The main aim is to present and analyze the Divan in terms of form and content, with some information about Hasan Rıza?s life and his literary personality. Finally the thesis also aims to analyze the ?Mystical Concepts? in Divan. Hasan Rıza was born in İstanbul in 1849. He gained his reputation as a calligrapher and therefore he was mentioned in the various references as such. He spent his life teaching calligraphy at the Muzıka-i Humayun and acting as an imam. He died in 1920 in Rumeli, İstanbul. Divan is his only literary work known to us.The thesis basically consists of two parts. In the first part, Divan is examined in terms of its form and content. The content is studied in two parts, religious elements and the ``Mystical Concepts??. In the first part, the use of prophets, Quranic verses, hadiths and religious personalities as decribed by Hasan Rıza is examined. In the second part ``Mystical Concepts?? are evaluated, since Hasan Rıza uses these concepts largely in his Divan.As a result, it is intented to present the Divan of Hasan Rıza for further studies, which is rarely referred in literary sources.