Xinjiang between the globes: The Ottomans in the making of modern Xinjiang

Abstract

Bu çalışmanın temel olarak incelediği konu Osmanlı'nın ve daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin 1860`lardan 1934'e kadar Xinjiang bölgesindeki etkileridir. Bunu yaparken göz önünde bulundurulan iki önemli amaç var. İlki, Batı-olmayanın Batı-olmayan üzerindeki etkisini anlamaya çalı?an ve bunu yaparken de moderniteyi yalnız bir Batı yapımı olarak gören Avrupa-merkezci söyleme karşı çıkan -küresel tarih? naratifini kullanarak bir çalı?ma vücuda getirmek. ?kinci olarak da Pan-?slamizm ve Pan-Türkizm ideolojilerine Xinjiang yereli üzerinden tekrar bakmak. Bu ideolojiler hakkında iki geleneksel görü? bulunmakta. ?lk görü? sağ tandanslı dü?ünürler tarafından ortaya atılan, bu ideolojileri hala gerçekle?meyi bekleyen, zaman-üstü bir varlığa sahip ideolojiler olarak ele alan bakı? açısı. ?kinci görü? ise ilk görü?e kar?ı çıkan, bu ideolojileri kaybolmakta olan bir ?mparatorluğun son çırpını?ları olarak değerlendiren bakı? açısı. Konuya Çin literatürü açısından bakınca da yine benzer sorunlar gözükmekte çünkü bu ideolojiler ?u anda varolan -Xinjiang Ayrılıkçılığının? ana çıkı? noktası olarak değerlendirilmekte. Bu çalı?ma, bu görü?lere kar?ı çıkmaktadır. Bu tezde, Xinjiang üzerinden bakıldığında Osmanlı'nın etkisinin çok derin olduğu fakat aynı zamanda bu ideolojilerin 1918'e kadar ayrılıkçı bir amaca hizmet etmediği ileri sürülmektedir. 1930`larda ise deği?en sosyo-politik ve ideolojik konjonktür neticesinde bu ideolojilerin de yeniden yorumlandığı, fakat bu yorumun Osmanlı döneminden ayrı tutulması gerektiği savunulmaktadır. Osmanlı`dan 1930`lara, bu ideolojilerin bölünmez bir çizginin unsurları olarak nitelendirilemeyeceği ve Xinjiang`da modernitenin kurulumunda lineer bir çizginin geçerli olmadığı ileri sürülmektedir.

This thesis examines the period from the 1860s to 1934 in disclosing the Ottoman, and later the Turkish, influence in Xinjiang. In doing so, this study has two main purposes. The first one is to use the nascent -global history? narrative which seeks to understand the influence of the non-West on the non-West, and opposes the Eurocentric approach to history that views modernity solely as a Western construction. The second purpose is to re-evaluate the ideologies of Pan-Islamism and Pan-Turkism from the local context of Xinjiang. Conventionally, there are two viewpoints with regard to these ideologies. The first one is the viewpoint of the right-wing intellectuals, who regard them as ever-existing ideologies that may be realized once the socio-political conditions are ripe. The second viewpoint opposes the first one, and observes these ideologies as the futile struggle of the Ottoman Empire which is about to perish from the face of history. The Chinese literature on these ideologies is also problematic, for they are merely regarded as the main source of -Xinjiang separatism.? This study opposes these viewpoints, and argues that the Pan-Islamist and Pan-Turkist ideologies of the Ottoman Empire did not have a purpose of liberating Xinjiang from Chinese rule, at least until 1918. The 1930s, on the other hand, witnessed both a socio-political and an ideological transformation in Xinjiang, and the Pan-Turkism of this period was inherently different from the Ottoman period. Therefore, in observing the historical processes these two ideologies have followed, this thesis argues that it is not possible to observe these processes as indivisible components of the same linear line.