Alliance Israelite Universelle Schools within the existing school networks in the Ottoman Empire

Abstract

Bu tez, ondokuzuncu yüzyıl süresince Osmanlı İmparatorluğu üzerinde mevcut bulunan farklı okul ağlarını inceleyerek, Alliance Israélite Universelle okullarının bu ağlar içindeki yerini saptamaya çalışmaktadır. Bunu karşılaştırmalı bir açıdan ele almaktadır. Alliance, ondokuzuncu yüzyılın ortalarında bir grup Yahudi Fransız vatandaşının, doğulu dindaşlarını da kendileri gibi geliştirmek ve aydınlatmak amacıyla kurduğu bir kurumdur. Bu amaca en kısa olarak eğitimle ulaşılacağını düşünerek, Osmanlı Devleti'nin birçok şehrinde okullar kurmuştur. Bu çalışmada esas olarak bu okullar ele alınmaktadır.Bu çalışmada birçok birincil ve ikincil kaynak kullanılmıştır. Bu birincil kaynakların çoğu, şimdiye kadar ihmal edilmiş olan, Osmanlıca arşiv belgeleridir. Diğer önemli birincil kaynaklar ise kurumun kendi yayınları olan aylık, dönemlik ve yıllık bültenlerdir. Bu kaynaklar ve diğer birçok ikincil kaynak üzerinden yapılan inceleme sonucunda, bugüne kadar yapıla gelen incelemelerde tek tip okullarmışçasına ele alınan yabancı okullar kategorisinin daha ince bir biçimde incelenmesi gerektiği görülmüştür. Buna ilaveten, Alliance Israélite Universelle okulları diğer yabancı kurumların açmış oldukları eğitim kurumlarıyla karşılaştırılmıştır. Bunun sonucunda, Alliance okullarının patrik veya hahambaşıların denetimi altındaki cemaat okulları ve yabancı kurumlar idaresinde bulunan okullar arasında bir yerde konumlandırılmasının daha mantıklı olduğu ve bu tür bir değerlendirmenin Alliance okullarının Osmanlı toplumu için önemini anlamada ve aktarmada daha yararlı olacağı ileri sürülmektedir.

This thesis examines the different schooling networks which were active in the Ottoman territories throughout the nineteenth century, with a specific focus upon the schools which were established by the Alliance Israélite Universelle. Highly influenced by the ideas of French Revolution and modernization, the organization which was instituted by a number of French Jews, inaugurated several schools for Ottoman Jewish communities at several localities. The primary aim of the association was to help oriental Jews to become like their European brothers. Their schools within Ottoman boundaries, thus, used to offer instruction with such a perspective.The aim of this thesis is realized through a number of primary and secondary sources, but its main contribution has been the integration of Ottoman archival materials into the topic. Together with other primary and secondary source materials, by the way of comparison, it was concluded that although Alliance schools may be labeled as foreign institutions on the basis of the fact that they were not under the jurisprudence of Ottoman Chief Rabbinate, in fact they differ from foreign schools in many ways. Furthermore, when the motive of establishment of foreign schools is taken into consideration, Alliance schools can be located in a limbo-like position between the schools established by foreign organizations and the community schools, which were under jurisprudence of millet başıs.