Contextual and dispositional antecedents of organizational citizenship behavior: Does occupation make a difference?

Abstract

Havva Pınar İmer, ?Kurumsal Vatandaşlık Davranışlarını Belirleyen Bağlamsal ve Kişisel Etmenler: Mesleklerin Etkisi?Bu çalışma; yardımlaşma, sivil erdem ve centilmenlik alt boyutlarıyla incelenen kurumsal vatandaşlık davranışlarını belirleyen etmenleri bağlamsal ve kişisel olmak üzere iki grup etmenle açıklamayı hedeflemektedir. Bağlamsal etmenler arasında kuruma ve mesleğe bağlılık ile çalışanların kurumsal (genel ve meslekle ilgili) destek algıları; kişisel etmenler arasında ise iş değerleri ile olumlu ve olumsuz duygudurumları yer almaktadır. Çalışmanın bir amacı da kurumsal vatandaşlık davranışlarını belirleyen etmenlerin iki farklı profesyonel meslek grubunu temsil eden çalışanlar için farklı olup olmadığını araştırmaktır.Yapılan literatür taraması sonucunda oluşturulan anket, İstanbul'da özel sektör çalışanı 180 öğretmen ve 180 mühendise uygulanmıştır. Çalışanların kurumdan meslekleri ile ilgili destek aldıklarına yönelik algıları, literatürdeki kurumsal destek algıları ölçeğinin dört ifadesinin değiştirilmesiyle elde edilmiş ve bu dört ifadenin geçerliliği ayrıntılandırılmıştır. Yapılan faktör analizleri sonucunda iş değerleri beş faktörle (katılım, prestij, başarma, sosyal ve materyal) açıklanırken, olumsuz duygudurumu için iki faktörlü (içsel ve sosyal) yapı ortaya çıkmıştır.Regresyon analizleri sonucunda yardımlaşma davranışı mesleğe normatif bağlılık, çalışanların kurumdan meslekle ilgili destek aldıklarına yönelik algıları, olumlu duygudurumu, katılım, sosyal ve prestij (negatif) iş değerleri ile anlamlı bir biçimde açıklanmıştır. Sivil erdem davranışını anlamlı bir biçimde açıklayan etmenler arasında kuruma duygusal bağlılık, çalışanların kurumdan meslekle ilgili destek aldıklarına yönelik algıları, olumlu duygudurum ve katılım iş değerleri bulunmaktadır. Moderasyon analizleri, mesleğin, sivil erdem davranışı ve katılım iş değerleri arasındaki ilişkiyi anlamlı bir biçimde etkilediğini göstermektedir. Centilmenlik davranışı ise çalışanlarin kurumun desteği ile ilgili algıları ve başarma ile ilgili iş değerleriyle pozitif yönde, olumsuz duygudurum (içsel ve sosyal) ile negatif yönde anlamlı olarak açıklanmaktadır. İki meslek grubunu kıyaslamak için yapılan t-testleri sonucunda mühendis ve öğretmenlerin mesleğe zorunlu bağlılık, materyal iş değerleri ve sosyal olumsuz duygudurum dışındaki tüm değişkenler için farklılık gösterdikleri gözlenmiştir.Çalışmanın bulguları, kurumsal vatandaşlık davranışlarını açıklamakta hem bağlamın hem de kişisel özelliklerin ve farklılıkların önemine işaret etmektedir. Çalışanların kurumdan mesleklerine yönelik aldıkları destek ile ilgili algıları ve iş değerleri, diğer değişkenler ile birlikte kurumsal vatandaşlık davranışlarını açıklamakta önemli rol oynamaktadır.

The present study aims to explain organizational citizenship behavior (OCB), specifically helping, civic virtue and sportsmanship behaviors within a framework of their antecedents. OCB is investigated in relation to its contextual antecedents of organizational and occupational commitments and perceptions of organizational and occupational support, together with dispositional affect and work values. The study also attempts to extend the literature with its focus on two occupations, engineering and teaching, to investigate if respondents representing two highly professional and distinct occupations display any differences in explaining OCB in relation to its antecedents.The questionnaire was developed based on a literature review and administered to 180 teachers and 180 engineers working in private sector in Istanbul. Perceptions of occupation related support from the organization (OPOS) were measured by modifying four of the perceived organizational support items, the validation of which is detailed. Factor analyses suggested a five factor structure for work values named as involvement, prestige, accomplishment, social and material values and a two factor structure for negative affect (NA), internal NA (NA-I) and NA resulting from relations with others (NA-O).As a result of the regression analyses, helping behavior is significantly explained with normative occupational commitment, perceptions of occupation related support from the organization, positive affect, involvement and social work values in a positive way, while with prestige work values in a negative way. Civic virtue behavior is predicted significantly by affective organizational commitment, perceptions of occupation related support from the organization, positive affect and involvement work values in a positive direction. Moderation analysis yielded a modest significance for the moderation of occupation between involvement work values and civic virtue behaviors. Sportsmanship behavior is explained with perceived organizational support and accomplishment work values in a positive way, while with NA-I and NA-O in a negative way. The results of the t-tests comparing the two occupational groups reveal differences between teachers and engineers for each variable but continuance occupational commitment, material work values and NA-O.The findings of the study point to the importance of both context and dispositions in explaining OCBs. Occupation related support perceptions and work values, together with other contextual and dispositional antecedents, come out as powerful candidates in explaining organizational citizenship behaviors.