Hikâye-i Zen Dost ya da Hikâye-i Mekr-i Zenân-ı `Acûz: Tenkitli metin, inceleme, lügatçe

Abstract

Hikâye-i Zen Dost ya da diğer adıyla Hikâye-i Mekr-i Zenân-ı 'Acûz, 18. yüzyılda inşa tarzında yazılmış kısa, dilinin zorluğuna rağmen konu bakımından oldukça eğlenceli ve anlaşılır bir hikâyedir. Hikâyenin teması, zampara bir adamın arzu nesnesi olan kadını ele geçirme çabası olarak tanımlanabilir. Bazı bölümleri oldukça müstehcen sayılabilecek olan bu hikâye, genel olarak olay odaklıdır ve kıssadan hisse verme amaçlı yazılmıştır. Hikâyenin asıl amacı; ?erkek akıllı olmalı? mesajını pekiştirmek ve olmadığı takdirde yaşanabileceklere örnek teşkil etmektir. Bu amaç doğrultusunda hikâyedeki erkek ve kadın karakterlerin, toplumsal cinsiyet ve toplumsal algılar dahilinde kurgulanmış olduklarına ve bu doğrultuda görevlendirildiğine tanık oluruz. Karakterler etrafında örülen olayların yanı sıra, dilin özenle kullanımı ve oldukça bilinçli kelime tercihleri hikâyeyi daha renkli, katmanlı ve edebi kılmaktadır.Bu çalışmanın amacı, 18. yüzyılda inşa tarzında yazılmış olan bu hikâyenin tenkitli bir metnini ortaya koymak ve metnin gerek biçim gerekse içerik olarak bir incelemesini sunmaktır. Birinci bölümde tez hazırlanırken öngörülen kurallar, hikâyenin yazarı ve nüshalarının tavsifi üzerinde durulmuş, ikinci bölümde hikâyenin özeti, üslup özellikleri, hikâyenin cinsiyet ve toplumsal cinsiyet bağlamında bir incelemesi verilmiştir. Üçüncü bölümde, çeviri yazılı metin, dördüncü bölümde de Arapça ve Farsça bölümler ve çevirileri verilmiştir. Beşinci bölümde metnin sözlük çalışması bulunmaktadır. Son olarak hikâyenin üç nüshası eklendikten sonra kaynakça verilmiştir.

Hikâye-i Zen Dost or Hikâye-i Mekr-i Zenân-ı 'Acûz is a short story which was written in the eighteenth century with the genre of inşa (inşa prose). The language of the story is very hard to understand because of its style which is inşa. Despite the difficulty of the language, the theme of the story is quite fun and understandable. The story is about a lecherous man's attempt to seize a woman who can be defined as an object of desire. In general, the story which is considered quite obscene in some parts advances event-driven and it is written with the moral purpose. The main goal of the story is to give a message, `men must be smart` and it reinforces the message with some specific events in the story. Thefore, male and female characters in the story have been fictionalized within the social perceptions of sex and gender and their roles have been determined in this direction. As well as events around the characters, careful use of language and quite conscious word choices make the story more colorful, layered and literary.In this study, Hikâye-i Zen Dost or Hikâye-i Mekr-i Zenân-ı 'Acûz?s text is to be transliterated with critical edition and examined according to its form and context. In the first chapter, the author of the story and manuscripts used in preparing the text has been described. In the second chapter, a summary of the story, its thematic and structural features and its analysis in the context of the sex and gender have been given. In the third chapter the text is transliterated with critical edition. In the fourth, Arabic and Persian sections and their Turkish translations have been given. In the fifth, the dictionary of the work have been added. In the final the three manuscripts of the story have been added and after that bibliography of work have been given.