Günlük beni`nin sesi: Ahmet Hamdi Tanpınar`ın günlüğünde kişilik inşası ve `kanon Tanpınar`a etkisi

Abstract

Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962) akademik ve edebi eserleri ve özellikle bu eserlerdeki; toplumsal sorunlar, medeniyet krizi, değişen ve yenilenen Türkiye, geçmiş kültür ve süreklilik konularının da etkisiyle Türk edebiyatında kanonik bir mevkiye sahiptir. Cumhuriyet döneminde, inkılap edebiyatının dışında kendine yerli/doğulu ancak modern ve özgün edebi bir saha kuran Tanpınar kanona dahil olamamıştır. Ancak 1970'lerden sonra değişen siyasi erkle birlikte Kemalizm'in kırılması, medeniyet değiştirmenin sorgulanması gibi nedenlerle yazarın kanon durumu değişmeye başlamıştır. Kanonun siyasi, edebi ve popüler olanla ilişkisini temsil eden resmi, edebi ve halk mercileri tarafından kanonik bir sanatçı olarak kabul edilen yazarın durumu günlüklerinin yayınlamasıyla yeniden değişmiştir.Tanpınar'ın 2007 yılında Günlükleri Işığında Tanpınar'la Başbaşa ismiyle yayınlanan günlükleri, bu eseri değerlendiren farklı kesimlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Günlükleri zihinlerdeki `muhteşem Tanpınar` imajını yerle bir eden bir bomba olarak yorumlayan grubun yanında bir kısım eleştirmen, yazarın herkes gibi `sıradan` bir insan olduğunu hatırlatmışlardır. Söz konusu grupların ortaya çıkışı ve Tanpınar algısının değişmesinde ise yazarın günlükleri vasıtasıyla oluşturduğu yeni kimliklerin yerleşik, kanonik Tanpınar imajı ile çakışması etkili olmuştur. Bu tez, kanon kavramı ve Türk edebiyatında kanonu irdeleyerek Ahmet Hamdi Tanpınar'ın günlüklerinin yayınlamasından önceki ve günlüklerle birlikte ortaya çıkan yeni durumunu araştırırken yazarın günlükleri vasıtasıyla kurduğu kamusal ve şahsi benliklerin, Tanpınar'ın yeni kanon durumuna etkisini gösterir. Ayrıca söz konusu benliklerin günlüklerde kurduğu `yeni Tanpınar` imajının `kanon Tanpınar` üzerindeki yıkıcı etkilerini sıralayarak kanonik bir yazarın günlükleri vasıtasıyla değişen algısını irdeler.Anahtar Kelimeler: Ahmet Hamdi Tanpınar, kanon, anti-kanon, günlük, benlik

Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962)has a canonical position in Turkish literature by the effects of his academical and literary works and the subjects in these works about social problems, civilization crisis, changing Turkey, past culture and continuity.In the period of Republic, Tanpınar,placed himself in an indigenous/eastern but modern and unique literary field. As a figure outside of the reform literature, he could not be included in the canon. However, canonical position of the author had begun to change with the break of Kemalizm together with the change of political power after 1970s and the questioning of the society's questioning of the civilization change. Again, the canonical position of the author, who has acquired this position by the statutory, literary and public authorities representing the relation of canon with that what is political, literary and popular, has changed with the publication of his diaries. Published in 2007, Tanpınar's diaries, namely Günlükleri Işığında Tanpınar'la Başbaşa caused to the emergence of different segments assessing these diaries. Besides the group considering the diaries as a bomb that destroyed the image of `Magnificent Tanpınar`, another group of critics reminded the fact that Tanpınar was an `ordinary` man like every one else. In the emergence of these groups and the change of perception about Tanpınar, the opposition between the built-in/canonical Tanpınar and the new identities the author set up by his diaries was effective. This thesis manifests the effects of the public and private selves of Tanpınar that the author set through his diaries on the new canonical position of him. In doing this manifestation, through probing into the concept of canon and canon in Turkish literature, it investigates Tanpınar's changing canonical position before the publication of his diaries and his new position resulting from the diaries. Moreover, it investigates the changed perception of a canonic author through his diaries by examining the `destroying` effects of above mentioned selves on the image of `new` Tanpınar.Key Words: Ahmet Hamdi Tanpınar, canon, anti-canon, diary, self