Discourses on writing in the early modern Ottoman biographical dictionaries of calligraphers

Abstract

Bu tez on altıncı yüzyıl sonu ve on sekizinci yüzyılın ilk yarısı arasındaki dönemde yazılmış üç Osmanlı hattat tezkiresini incelemektedir: Mustafa 'Âli'nin Menâkıb-ı Hünerverân (d. 1600), Nefeszâde İbrahim'in (d. 1650-51) Gülzâr-ı Savâb ve Suyolcuzâde Mehmed Necib'in (d. 1758) Devhatü'l-Küttâb adlı eserleri.Metinlerdeki yazı yazma ve hattat figürü temsillerindeki çeşitlilik dikkate alınarak `İslami Hat` kavramının getirdiği sorunlar ve kısıtlamalar ortaya konulmuş ve erken modern Osmanlı dünyasında hat pratiği geniş bir bağlamda ele alınmıştır. Metinlerdeki yazı yazma ve hattat figürü temsillerindeki dönüşümler incelenerek hattın toplumsal, kültürel ve politik alanlardaki değişen rolü sorunsallaştırılmıştır.Türün içeriği ve yapısındaki dönüşümlerin billurlaştığı metin olanDevhatü'l-Küttâb tarihsel bağlamı içinde analiz edilmiştir. Bu analizde on sekizinci yüzyılın ilk yarısında bürokrasi ve ulema çevrelerinde gerçekleşen dönüşümler, yazılı kültürün yayılması, kitap kültürünün aktörleri ve hat alanındaki değişimler odak noktasını oluşturmaktadır.

This thesis examines three Ottoman biographical dictionaries of calligraphers written between the end of the sixteenth and the first half of the eighteenth century: Mustafa 'Âli's Menâkıb-ı Hünerverân (d. 1600), Nefeszâde İbrahim's (d. 1650-51) Gülzâr-ı Savâb and Suyolcuzâde Mehmed Necib's (d. 1758) Devhatü'l-Küttâb.By considering the diversity of the representations of the act of writing and the figure of calligrapher in the texts the problems and limitations that the conceptualization `Islamic Calligraphy` carries are put forward and the practice of calligraphy in the early modern Ottoman world is approached in a broader context. The changing roles of calligraphy in social, cultural and political contexts are problematized by examining the transformations in the representation of the act of writing and the figure of calligrapher in the texts. Devhatü'l-Küttâb, the text in which the transformations in the form and content of the genre are crystallized, is analyzed within its historical context. In this analysis, the transformations realized in the bureaucratic and ulema circles, the expansion of the written culture, the actors of book culture and the changes in the field of calligraphy at the first half of the eighteenth century constitute the focus points.