Women`s participation in Dervish lodges: Koca Mustafa Pasha, Merkez Efendi and the Şah Sultan complexes

Abstract

Bu tez on beşinci yüzyıl sonu ve on altıncı yüzyılın ilk yarısında kadınların tekkelere katılımını incelemektedir. Konu için Osmanlı İstanbul'unun üç külliyesi araştırılmak üzere seçilmiştir: Koca Mustafa Paşa, Merkez Efendi ve Şah Sultan Külliyeleri. Üçü de Halvetiye'nin Sünbüliye alt kolunun temsilcileri olan bu tekkeler erken modern Osmanlı dünyasında önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle, bina projeleri dönemlerinin siyasi, dini, sosyal ve kentsel bağlamlarına referans ile çalışılmaktadır. Halvetiye'nin fetih sonrası İstanbul dönemi macerasına bakarak, üç hami ve üç tekkenin mimari planı analiz edilmektedir. Ayrıca, kadınların patronaj yöntemleri, restorasyon projeleri ve ek vakıflar tarihte görünür ve var olma teşebbüsü türleri olarak değerlendirilmektedir. Bu tez belirtilen tekkelerle ilişki kuran hem elit hem de şehirli kadınların, sınıf ve statü boyutlarını dikkate alarak, seslerini duymaya çalışmaktadır. Sufizmin görece aktif figürleri olarak kadınlar, onların temsil metotları, karşılaştıkları sınırlamalar, amaçları ve bütün bunların anlamı bu tezin temel noktalarıdır.

This thesis examines women's participation in dervish lodges in the late fifteenth and the first half of sixteenth centuries. For the issue, three mosque complexes of Ottoman Constantinople were chosen to be investigated: Koca Mustafa Pasha, Merkez Efendi and the Şah Sultan. Three dervish lodges are all representatives of Sünbüliye, a sub-branch of the Halvetiye order, have a significant place in the history of early modern Ottoman realm. So, the building projects are studied with reference to political, social, religious and urban contexts of their times. By looking at adventure of the Halvetiye in the after conquest period of Istanbul, three patrons and architectural plans of dervish lodges are analyzed. In addition, the ways of patronage, restoration projects and additional waqfs of women are evaluated as kinds of attempt to be visible, to be exist in history. This thesis tries to hear the voice of both elite and urban women who connected themselves to these dervish lodges regarding their class and status dimension. Women as relatively active figures of Sufism, their methods of representation, aims, the limitations that they came across and the meaning of all these are main points of this thesis.