`The show` in the restaurant: Performing affective labor through culinary fantasies in Istanbul

Abstract

Bu tez 2000'lerde, fine-dining sektöründeki neo-liberal dönüşüme odaklanarak, post-Fordist literatürdeki emeğin soyutlaşması ve duygulanım emeği tartışmalarına Lacan'cı bir katkı yapmaya çalışıyor. Post-Fordist literatürün üzerinde durduğu iş ve zevk arasındaki sınırın belirsizleşmesi olgusunu soyutlaşma olarak nitelendiriyor. İstanbul'da gerçekleştirilen etnografik saha araştırmasının verilerine dayanarak, bu dönüşümün birincil arzu nesnesi olarak işe işaret eden `bir sanat dalı olarak aşçılık` fantezisinin toplumsal tahayyülü yeniden kurması ile gerçekleştiğini ileri sürüyor. Tezin dördüncü bölümünde bu fantazinin `bir sanatçı olarak aşçı` göstereni ile özdeşleşen okullu aşçı öznelliğinde ve fine-dining restoranların mimarisinde maddileşmesi ele alınıyor. Fine-dining restoranlarda şov mutfağı adı verilen mimari akımın benimsenmesi ile birlikte aşçılara işlerini bir sanat dalı olarak performe edebilecekleri bir alan açıldığı ve aşçının sanatçı olarak temsili ile özdeşleşmesinin somut alt yapısı kurulduğu savunuluyor. Lacan'cı anlamda zevkin (jouissance) izini süren bu tez post-Fordizmin hem yeniden üretilişini hem de yerinden edilmesini anlamanın yolunun zevki ve duygulanım yatırımını duygulanım emeğinin birer boyutu olarak kavramsallaştırmaktan geçtiğini öne sürüyor.

In this thesis, I aim to make a contribution to the post-Fordist literature by exploring the neo-liberal transformation in the fine-dining sector in 2000s in Istanbul in order to rethink the concepts of immaterialization of labor and affective labor through Lacan. I qualify the blurring of the boundary between work and enjoyment, a phenomenon explored in different terms in the post-Fordist literature, as immaterialization. Based on my ethnographic research in Istanbul, I claim that this transformation emanates from the restructuring of the social imaginary with the fantasy of `culinary production as a form of art` that constructs work as the primary object of desire. This research also investigates incorporation of a new architectural space called the show kitchen in the dining room, which provides the material conditions for cooks to perform their job as a form of art and identify with their representation as artists. To conclude, this thesis, which is in pursuit of enjoyment in the Lacanian sense of the term, claims that the key to understand both reproduction and displacement of post-Fordism is to conceptualize enjoyment as a dimension of affective labor as well as taking affective investments into consideration, as they are constitutive of the laborer subjectivity.