The transformation of religious leadership in Alevi communities: A critical analysis of the dede narratives

Abstract

Bu tezdeki temel hedef, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinden İstanbul'a göç etmiş Alevi topluluklarının dini liderleri olan dedelerin anlatılarını analiz etmektir. Bu çalışmada, Alevi topluluklarının hafıza ve kimliklerine dair dedelerin anlatılarından yola çıkarak dini liderliğin kent ortamındaki dönüşümünün incelenmesi amaçlanmaktadır. 1950'lerden itibaren birçok kişi ağırlıklı olarak ekonomik sebeplerle köylerinden kentlere göç ettiler. Daha çok kırsal alanda yerleşik olan Aleviler de bu göç dalgasından etkilendiler. Aleviliğin dini liderleri olan dedeler, Alevi toplumunun dinsel yapısında çok merkezi bir yere sahiptirler. Bununla birlikte, 1950'lerde başlayan göç dalgası ve modernleşme dede kurumunun konumunda ve Aleviliğin kentsel pratikleri üzerinde birtakım değişimleri başlattı. Dolayısıyla, bu çalışmada kırdan kente göçün Alevi toplulukları ve dini liderlik üzerindeki etkilerinin o dönemin karmaşık siyasi bağlamı içinde incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu süreci deneyimlemiş olan dedelerden toplanan anlatılar, bu etkileri onların öznellikleri, kimlikleri ve hafızaları üzerinden ortaya koymaktadır.

The main objective of this thesis is to analyze the narratives of Alevi dedes, religious leaders of the Alevi communities, who migrated from different parts of Anatolia to Istanbul. Through narratives of dedes on memory and identity of Alevi communities, this study aims to examine the transformation of religious leadership in the urban context. Mainly because of economic reasons, many people from Anatolia have migrated from their villages to urban areas since the 1950s. Alevis, who had mostly settled in rural areas, were also affected from this migration wave. As religious leaders of Alevism, dedes have had a central role in the religious structure of the Alevi society. However, migration and modernization initiated some changes on the position of the dede institution and the urban practices of Alevism starting with the 1950s. Accordingly, this study also tries to scrutinize the effects of the migration on Alevi communities and religious leadership, within the critical and complex political environment of Turkey during these years. The collected narratives from dedes who experienced this process, were used to reveal these effects from their own subjectivity, identity and memory.