Identity, informal institutions and collective action in Istanbul`s Rum community in the twenty-first century

Abstract

Bu tez, çağdaş İstanbul Rum toplumunu, yeni ve provokatif bir bakış açısıyla araştırmaktadır. Yakın zamanda yaşanan zorluklar ve gelişmeler doğrultusunda Rum kimliğine, kurumlarına, mekanına ve kolektivist hareketine odaklanmaktadır. Yapısalcılık, toplulukçuluk, yeni kurumsalcılık (new institutionalism) ve mağduriyet çalışmaları (Subaltern Studies) gibi teoriler ve disiplinlerarası metodolojik yaklaşımlar (arşiv çalışmaları, katılımcı gözlem, geniş kapsamlı mülakatlar) kullanarak, müşterek kurumları, Rum siyasal yaşamının temeli olarak incelemektedir. Türkiye, Yunanistan ve Suriye'deki farklı gidişatlara, İstanbul'un kentsel mekanıyla derin ilişkisine, dilbilimsel veya dini yönleri yerine seküler yönlerine odaklanarak – ilk defa konuyla ilgili literatürde – Rum kimliğinin detaylı bir tarihsel incelemesini sunmaktadır. Bu çalışmanın bulguları; İstanbul Rum toplumunun, tüzel durumuyla ilgili tarihsel baskılar ve hukuki belirsizlikler sebebiyle, hayırseverlik faaliyetlerine ve vakıf sistemine odaklı bir takım gayriresmî ancak sağlam kurumlar geliştirdiğini önermektedir. Rum eğitim ve sağlık hizmetleri birleştirilerek, toplumun başlıca sosyal sermaye ve alternatifi olarak görülebilen bu olağanüstü hayırseverlik faaliyeti; ilgili toplumun mikro-refah düzeyini tanımlayan, elitlerini oluşturan ve bireylerinin siyasi davranışını şekillendiren, Rumlara özel bir kurumsal yapısını oluşturmaktadır. Bu tez, gelecekteki çalışmalara sunduğu tavsiyeler yanısıra, Rum toplumunun sürdürülebilirliği ve 21. yüzyılda hayatta kalabilmesi için bir dizi politika önerileri ortaya koymaktadır.

This thesis explores the contemporary Istanbul Rum community from a series of new and provocative perspectives. It focuses on Rum identity, institutions, space and collective action through the prism of recent challenges and developments. Drawing on theoretical traditions such as constructivism, communitarianism, new institutionalism and Subaltern Studies, and on an interdisciplinary methodological approach (archival research, participatory observation, in-depth interviews), it examines communal institutions as the basis of Rum political life. It offers a detailed historical analysis of Rum identity, its different trajectories in Turkey, Greece and Syria, and its profound relationship with the urban space of Istanbul, focusing –for the first time in the relevant literature– on secular, rather than linguistic or confessional aspects. Its findings suggest that due to historical pressures and legal grey areas pertaining to its corporate status, the community has developed a set of informal but robust institutions that revolve around philanthropic activity and the vakıf system. Combined with Rum education and healthcare, this peculiar type of philanthropic activity constitutes a uniquely Rum institutional architecture that may be seen as the community's social capital par excellence and an alternative, micro-wellfare 'state' that defines the community, forms its elites and shapes the political behaviour of its members. Together with suggestions for further research the thesis provides a series of policy recommendations for the community's sustainability and survival in the twenty-first century.