Attilâ İlhan`ın Aynanın İçindekiler roman dizisinde tarihsel belge-kurmaca ilişkisi

Abstract

Edebiyat gerçeklikle ilişkisi bakımından tarihten farklı bir alan olarak düşünülür çünkü tarih geçmişte olan olayları elde edilen bilgiler üzerinden nesnel bir biçimde inceler. Bu nedenle klasik tarihyazımına göre, tarihçi oluşturduğu metinde geçmişte bilinmeyenlere dair boşlukları dolduramaz ama edebiyat, yazarına tarihsel bir dönemi ele alan bir eser ortaya koyduğunda bu boşlukları istediği gibi doldurabilme imkânı verir. Tarihsel roman yazarları da tarihsel bir dönemi kaynak kullanma zorunluluğu olmadan istedikleri gibi anlatabilirler. Kaynak kullanabilirler ve kullandıkları kaynakları da istedikleri gibi dönüştürebilirler. Bu tez çalışmasında Attilâ İlhan'ın 1908'den 1960'a Türk siyasi tarihinin önemli olaylarını konu alan Aynanın İçindekiler roman dizisinde yer alan tarihsel belgelerin kurmacaya etkisi incelenmektedir. Diziyi oluşturan romanlarda kullanılan tarihsel belgeler anlatılan dönemi okurun daha iyi anlamasını sağlar, romanlardaki karakterlerin söylemlerini meşrulaştırır, Attilâ İlhan'ın yazar olarak romanlarda savunduğu tezleri okurun benimsemesine yardım eder. Öte yandan, bu romanlarda kullanılan tarihsel belgeler bahsedilen işlevleri yerine getirirken, hakikat ve kurmaca arasındaki sınırı muğlaklaştırır.

Literature is considered as a different area from history according to its relation with reality, because history objectively examines the past events through the information obtained. Therefore, according to classical historiography, the historian cannot fill the unknown gaps in the text created by him/her, but literature gives the author the opportunity to fill these gaps as he/she wants when he/she reveals a work that describes a historical period. Historical novelists can also tell a historical era without having to use historical resources. They can use resources and they can even transform their resources as they want. In this thesis, the effect of the historical documents is examined in Attilâ İlhan's Aynanın İçindekiler series of novels which was subject to the important events of Turkish political history from 1908 to 1960. The historical documents which are used in this series of novels provides a better understanding of the historical period to the reader, they legitimate the discourse of the characters, they help readers to adopt the theses defended by Attilâ İlhan as a writer. On the other hand, while the historical documents which are used in these novels fulfill the mentioned functions, they ambiguate the boundary between the truth and fiction.