Bir `Tefrika roman` olarak Safahat

Abstract

19. yüzyılda ilk örnekleri görülmeye başlanan roman türü, başta Mikhail Bakhtin olmak üzere diğer edebiyat kuramcılarının da belirttiği üzere, diğer türler arasında hâkim tür haline gelmiş ve onları kendisine benzetmiştir. Bu türün ilk örneklerinin yayın mecrası günlük ve haftalık yayın organları olan dergi/gazeteler olmuştur. Mehmet Akif Ersoy'un şiirlerini topladığı Safahat kitabı da bir tefrika yayınıdır. Haftalık olarak yayınlanan Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad dergilerinde tefrika edilen manzum hikâyelerin toplanması ile oluşan kitapta romanesk unsurlar bulunur. Bu noktada bu çalışmanın ilk amacı bir tefrika yayın olan Safahat'ın dergideki yayın sürecini incelemek olacaktır. II. Meşrutiyet'ten cumhuriyetin ilk senelerine kadar geçen uzun bir süreçte yayınlanan dergide Mehmet Akif başyazarlık vazifesinde bulunmuş ve derginin politikalarıyla paralel şekilde toplumsal içerikli şiirlerini yayımlamıştır. Bu doğrultuda bu tezde derginin yayın süreci ve bu süreçte tefrika edilen şiirler birlikte ele alınacaktır. Tezin temel tartışma konusu romanesk özellikler içeren toplumsal şiirlerin ideolojik bir yayın organı içerisinde nasıl monolojik bir örüntüye dönüştüğünü incelemek olacaktır. Bunun için de yazarların okurla ve dünya ile olan ilişkilerinin belirlenmesinde temel rolü oynayan tefrika olgusu içerisinde Safahat'taki tezli roman yapısı tartışmaya açılacaktır.

The novels, whose first examples were seen in the 19th century, as stated by other literary theorists, especially Mikhail Bakhtin, became the dominant genre and likened the other genres to itself. The first examples of this genre were seen in daily and weekly magazines and newspapers. The book Safahat, in which Mehmet Akif Ersoy collected his poems, is also a serialized publication. The book, consists of collection of verse-stories serialized in magazines Sırat-ı Müstakim and Sebilüreşad published weekly, contains romanesque characteristics. Thus, the first aim of this research will be to study the publication process of Safahat, a serial text, in these journals. Mehmet Akif was the chief editor and published his poems on social issues in parallel with the publication policies of the journal, from the Second Constitutional Era to the early years of the Republic. Accordingly, in this thesis, the publication process of the journal and the poems serialized during this period will be discussed together. The main discussion topic of the thesis will be to examine how poems on social issues containing romanesque characters turn into a monological structure within an ideological publication. In addition, the thesis roman a these sturucture in Safahat will be opened discussion with the concept of serialization which plays a fundamental role in determining the authors' relations with the reader and the world.