Türkiye`de toplumsal cinsiyet bağlamında kadın sanatçılar ve kadın kimliklerinin güncel sanatta yansımaları

Abstract

Bu çalışmada, toplumsal cinsiyet kavramı ataerkil kavramı ile birlikte incelenmiştir. Birinci bölümde çalışma konusunun temelini oluşturan toplumsal cinsiyet kavramının genel bir tanımı yapılmakta ve ardından Cumhuriyet sonrası Türkiye ataerkil düzeni, bu düzeni oluşturan `akrabalık`, `din`, `cinsellik` alt başlıklarıyla ele alınmaktadır. Ayrıca bu çalışmada, çalışma konusunun 1960 sonrası sanat alanını içermesi nedeniyle de 1950'den itibaren Türkiye'deki toplumsal değişimlerin Cumhuriyet sonrası Türkiye ataerkil düzenine etkileri incelenmektedir.İkinci bölümde Türk kadınının toplumsal cinsiyet rolleri ve kadın sanatçıların söz konusu rollerden nasıl etkilendikleri irdelenmektedir.Üçüncü bölümde, çalışma konusu sosyolojik yönden ile bağlantılı bölümleri anlatıldıktan sonra, ayrıca güncel sanat ortamını oluşturan akımlar ve toplumsal değişimlere yer verilmiştir. Bu bağlamda, 1960 tarihini başlangıç alarak oluşturulan bu bölümde günümüze yakın zamana kadarki süreç ele alınmıştır.Konu bağlamında çalışmalar yapan kadın sanatçılarla ilgili kısa bir bilgi ve kısa birere eser analizi içeren dördüncü bölüm, iktidar ve kimlik alt başlıklarında oluşturulmuştur. Konu ile ilgili özet niteliğinde bir sanatçı katalogu gibi olan bölümde yer verilen sanatçılar, konu bağlamındaki alt başlıklarla ilgili işler üreten kişilerden seçilmiştir. Tezin son bölümü, tez çalışması kapsamında yapılan uygulamaları içermektedir. Türk toplumundaki kadının geçirdiği ruhsal ve zihinsel süreçleri, toplumsal yaşamda karşılaştığı sorumları ele alan 7 grup çalışmanın yer aldığı bu bölümde, uygulamalar alt metinleriyle birlikte açıklanmaya çalışılmıştır.Kadın sanatçıların ortak bir plastik dilinin varlığını sorunsallaştıran bu çalışma sonucunda, kadın sanatçıların çalışmaları arasındaki benzerlikler kavramsal ve biçimsel olarak ele alınmaktadır. Geleneksel sanat tarihindeki, biçimsel öğeler üzerine kurulu ortak plastik dil birlikteliklerinin yerine, kadın sanatçıların çalışmalarındaki ortak dilin, kavramlar çevresinde oluştuğu sonucuna varılmakta ve örneklerle ele alınmaktadır.Anahtar Kelimeler: Ataerkil, Toplumsal Cinsiyet, Güncel Sanat, Kadın, Kadın Sanatçı.

In this thesis, the terms of gender mainstreaming was analyzed with the term of patriarchy. In first chapter, the terms of gender mainstreaming that is basis of this thesis, has been defined as generally and after has been discussed with the Republic of Turkey patriarchy and the terms of `relationships` , `religion`, `sexuality` that is basis of patriarchy, as subtitle. In addition, the effects of social changes in Turkey since 1950 to the Republic of Turkey's patriarchy have been analyzed because of thesis subject have included art after 1960's.In second chapter, the effects of gender roles in Turkey to women artists have been analyzed.In third chapter, art movements and social changes that has built base of art actual have been discussed. Within this context, the processes of art movements and social changes from 1960 to recent have been examined.The fourth chapter including short information about the women artists that work about the thesis subject and a short analysis of artwork has been built on the subtitles `identity` and `power`. The artists that have been included with short information have been chosen because of their works relation with the thesis subject.The last chapter of thesis has been included the artworks that has been made about thesis subject. 7 groups of artworks that analyzes issues of women' in social living and the development of mental, have been explained with short texts.As a result of thesis, similarities of women artists' artworks have been examined as conceptual and as formal. Instead of analysis techniques of art history, the women artists' sense of art and artworks should be analyzed as conceptual.Key words: Patriarchy, Gender Mainstreaming, Art Actuel, Women, Women Artists