Türk ebru sanatında çağdaş bir tasarım öğesi olarak elibelinde motifi

Abstract

Türk kültür ve sanat yaşamı, içinde bulunduğu farklı coğrafyalar ve kültürel kimlikler ile bir iletişim içinde olmuş bununla birlikte binlerce yıldır sürdürdükleri kendi öz kültürel ve düşün dünyalarını varlık gösterdikleri tüm coğrafyalarda göstermiş ve bulundukları yörelerin kültürlerini de özümseyerek daha zengin bir kültür ortaya koymuşlardır. Türklerin kültür ve inanç sistemleri içinde var olan olgu ve ritüellerin yer aldığı yeni kültürel yapıya uygun olarak dönüşmüş ve devamlılığını sürdürmüştür. Özellikle de Atalar Kültü ile biçimlenmiş Şamanist inanç sistemi içinde var olan çeşitli tanrılar, ongunlar ve ritüeller farklı isim, söylem ve mitlerle toplumsal yaşamın ayrılmaz bir parçası olmuştur Bu bağlamda Orta Asya Türk toplumlarının kültür ve sanatında karşılaşılan önemli etkenlerden biri de Umay Ana kültü/Ana Tanrıça Kültü'dür. Türk sanatında `Elibelinde` motifi olarak isimlendirilen ve ortak biçimsel benzerlikler taşıyan bir sembolizmle görselleştirilen Umay Ana kültü mimaride, yapıların ahşap aksamlarında, seramik öğelerde çini uygulamalarında, diğer tezyini sanatlarda ve özellikle düz dokuma yaygılarda birçok farklı kompozisyonda hem detay hem de ana anlatım unsuru olarak kullanılmıştır. `Türk Ebru Sanatında Çağdaş Bir Tasarım Öğesi Olarak Elibelinde Motifi` isimli Sanatta Yeterlik Tez çalışması Türk Kitap Sanatları içinde özel bir yere sahip olan Ebru Sanatı ile kültürel tarihimizde sürekliliğini çeşitli formsal değişiklik, ekleme ve çıkarmalara rağmen sürdüren Elibelinde Motifi'nin modern dünyada ve çağdaş sanat süreci içerisinde kendine özgü bir anlatı dili ve tasarım öğesi olarak kullanılabileceğini göstermesi amacıyla ortaya konulmuştur. Zira her biri farklı iki unsurun -Elibelinde Motifi'nin ve Ebru Sanatı'nın- Türk Kültür Tarihi içinde farklı amaçlara hizmet eden öğeler olmasına rağmen kültürel ve sanatsal devamlılığın içerisinde bir araya gelebileceği, faklı söylem ve düzenlemelerle bundan sonraki yapılacak sanatsal çalışmalara yol gösterebileceği, kültürel öğelerin zamanın yıpratıcı etkisi içerisinde yozlaşmasına ya da yok olmalarına göz yummak yerine yaşanılan dönemin beğenilerinin de göz önünde bulundurularak sürekliliğinin sağlanabileceğinin gösterilmesi hedeflenmiştir.

The Turkish culture and the life of art has been closely knitted with various geographies and cultural identities which it is in, and besides this it has digested all the cultural values which it takes part and reflects a much more rich culture. The thoughts, rituals which are in the Turkish culture and believes, turn into new cultural area and continues on. Especially the Gods, spirits of Gods in the Saman Belief which was shaped by the patriarchial values have been the main tasks of various names, sayings and myths in the social life. In this respect the Main Mother Cult is the most common one in the Umay Mother Cult of the Middle East Turkish culture and art.In the Turkish Art the so called 'hands on hips' motif has the same common features and physically symbolised by the Umay Mother Cult architect, in the wooden hand works, in ceramic items and in china, and in many decorative arts especially in wavings different compositions and sayings have been the main telling issues. This Thesis titled: `A MODERN MOTIF CREATION `HAND ON HIPS` IN EBRU ART` has a unique place in the Turkish Book Covering and Turkish Marbling and the cultural formal addings and the 'hands on hips' motif has been focused on in the Modern World and the Modern Art with a different saying and decoration item.In other words, 'The ''hands on hips' motif' and Turkish Marbling have been considered as the two different items that serve for different duties, and sayings; gather together and can aim to lead to different artistic studies with different perspectives, that have the problem of being on the agenda.