1990 sonrası sanatta etkileşim bağlamında sanat eseri ve izleyici

Abstract

`1990 Sonrası Sanatta Etkileşim Bağlamında Sanat Eseri ve İzleyici` isimli tez, küreselleşme, neoliberalizm ve internet gibi 1990'lı yılları etkileyen olguların sanatı değiştirme ve dönüştürme potansiyelini göz önünde bulundurarak, bu dönemden öncesini ve sonrasını, sanat eseri ve izleyici etkileşimi bağlamında açığa çıkan örnekleri temel alarak araştırmıştır. İzleyicinin sanat yapıtına bir ileten konumuna geçerek müdahil olması bağlamında ele alınan 'etkileşim', Fütürizm'den başlayarak gözlemlenmiştir. Hazır nesne, kolaj ve zaman gibi kavramların sanat yapıtının ve sunumunun özelliklerini değiştirecek şekilde sorgulanması, öncü akımların ve sanatçıların çalışmalarında, sanat eseri ve izleyici etkileşimi bağlamında örneklerin arttığını göstermiştir. Sanat eserinin sunulmasında önemli bir bileşen olan mekâna yapılan müdahaleler ve sanatın galeri/müze dışına çıkması da etkileşimi arttıran unsurlardır. Sanat eseri ve izleyici etkileşimini, teknoloji, internet ve iletişimin gelişmesi doğrudan etkilenmiştir. Büyük ölçekli sergilerin küreselleşme ve neoliberalist gelişmelerle finansal olarak desteklenmesi, sanat yapıtlarının sunum imkânlarını arttırmıştır. Böylece sanat eseri ve izleyici etkileşimini öne çıkaran yapıtların görünürlüğü artmıştır. Üç bölümden oluşan tezin birinci bölümünde, 20. yüzyılın başından itibaren Fütürizm ve Dadaizm'le başlayan sanat yapıtına izleyicinin dâhil olma süreci, 1950 sonrasında sanattaki açılımlar ve sanat mekânının çeşitlenmesiyle birlikte incelenmiştir.İkinci bölüm, iletişim ağlarının gücündeki artış, teknolojik, sosyolojik, politik, ekonomik gelişmelerle birlikte sanatın daha güçlü bir odağa dönüştüğü 1990 sonrası döneme odaklanmıştır. Yapıtların arkasındaki kurumsal desteklerin arttığı, günümüz sanatını etkileyen ve yönlendiren son kerte bağlamında, 1990 sonrası sanatta, ele alınan sanat eseri ve izleyici etkileşimi içeren örnekler, dönemin özelliklerini ortaya koyacak şekilde oluşturulmuştur. Üçüncü bölümde ele alınan kişisel çalışmalar, sanat eseri ve izleyici ilişkisini etkileşim bağlamında sorgulayan ön uygulama ve değerlendirmelerdir. Bu çerçevede sanat eseri ve izleyici etkileşimi bağlamında elde edilen deneyimin gelecek yeni uygulamalara ve kuramsal yapılanmalara ışık tutması ve açılımlara olanak vermesi hedeflenmiştir.

This thesis under the name of `The Artwork and the Viewer in Art After 1990 in the Context of Interactivity`, has detected the revealing examples anterior and posterior of the mentioned period in the context of artwork and the viewer considering the capacity of globalization, neoliberalism and internet to alter and transform the period 1990.`Interactivity` which has been taken as participation of the viewer in the creative process has been observed with the starting of Futurist examples. The period of questioning the concepts like ready-made, collage and time which have been affecting the artwork itself and displaying specifications, has caused the emergence of interactive samples artworks within the avant-gardes. The attempts to change the space of artwork in case of exhibiting out of the gallery space are the factors that increase the interactivity.Interactivity has directly been influenced by the improvement in communication, technology and internet. The facilities of big scale exhibition have been increased by the effects of financial support in terms of globalization and neoliberalism. Consequently, interactive artworks have become more brightened and visible.In the first part of the thesis, both, the period of interactivity in art starting from Futurism and Dadaism by the beginning of twentieth century, and the expansion of artwork and space after 1950 have been discussed.The second part has focused on art which has turned out to be a powerful focal point by the developments in communication, technology, sociology, politics and economy after 1990. The interactive art examples which influence actual artworks have been composed reflecting the properties of the mentioned period.Personal practices in the context of interactivity have taken place in the last part. The aim of the practical experience within this scope is to open and enlighten new possibilities for later projects and theoretical applications.